Mandela krijgt de leiding van een ANC-campagne voor burgerlijke ongehoorzaamheid. De regering verbiedt Mandela vergaderingen bij te wonen, maar hij gaat door met zijn politieke activiteiten. Als de politie in 1960 bij een vreedzame betoging 69 mensen doodschiet, kondigt de regering de noodtoestand af en verbiedt zij het ANC. De organisatie gaat ondergronds. Mandela reist naar Afrikaanse en Europese hoofdsteden om steun te vragen voor de strijd tegen de apartheid.

In 1964 wordt Mandela tot levenslang veroordeeld wegens samenzwering tegen de regering. Hij wordt gevangengezet op Robbeneiland. In de jaren 70 en 80 wordt Mandela het internationale symbool van de strijd tegen apartheid. Wereldwijd wordt campagne gevoerd voor zijn vrijlating. Politiek komt Zuid-Afrika als gevolg van een internationale boycot steeds geïsoleerder te staan.

President Frederik Willem de Klerk besluit overstag te gaan: op 11 februari 1990 wordt Mandela na 27 jaar cel vrijgelaten. Als vrij man begint hij een zegetocht over de wereld om zijn sympathisanten te bedanken voor hun steun. In 1992 laat hij zich scheiden van zijn vrouw Winnie als blijkt dat zij betrokken was bij de moord op de 14-jarige ANC-activist Stompie Seipei.

Samen met De Klerk ontvangt Mandela in 1993 de Nobelprijs voor de Vrede. Tijdens de eerste democratische verkiezingen in 1994 wordt Mandela gekozen tot president. Door zijn verzoenende politiek blijven de voorspelde gewelddadige confrontaties tussen blanken en zwarten uit.

Tijdens zijn presidentschap en na zijn pensionering in 1999 blijft hij zich inzetten voor vrede en gerechtigheid. Hij zet zich veel in voor de strijd tegen aids, de ziekte waaraan zijn zoon in 2005 overlijdt, en in Afrika veel voorkomt. De laatste jaren trekt Mandela zich steeds meer uit het publieke leven terug. Hij richt in 2007 de Global Elders op, een groep onafhankelijke wereldleiders die zich inzet voor vrede en mensenrechten. In 2010 verschijnt de hoogbejaarde Mandela voor het laatst in het openbaar bij de finale van het WK-voetbal in juli.