Het voormalige concentratiekamp diende als opvangkamp voor ontheemde Joden, onder wie veel kinderen. De van oorsprong Litouwse Jodin Orlin maakte 1100 foto’s, waarvan het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) maandag een selectie in boekvorm publiceert: ”The unique Photo Album of Zippy Orlin”.

„De foto’s geven een indrukwekkend beeld van alle aspecten van het dagelijks leven in dit Displaced Persons Camp. De overlevenden, onder wie vooral veel Joodse weeskinderen, waren in afwachting van een nieuwe bestemming: emigratie naar Palestina”, aldus het NIOD. „Na de verschrikkingen van de Duitse vernietigingskampen moesten de vele overlevenden nog jarenlang in het voormalige kampterrein verblijven. Eind 1946 verbleven er meer dan 10.000 zogenoemde DP’s in het kamp en in de vijf jaar dat het kamp bestond werden meer dan 2000 kinderen geboren. Er waren een eigen Joods bestuur, politie, onderwijs, ontspanning, religieuze activiteiten etcetera. De foto’s brengen deze onbekende vergeten geschiedenis in beeld.”

Dramatisch noemt het NIOD de foto’s van de Joden die in 1947 per boot naar het beloofde land probeerden te komen, maar als illegale immigranten door de Britten werden teruggestuurd. „Uiteindelijk kwamen de 4500 opvarenden na wekenlang in onzekerheid te hebben geleefd terug in Duitsland. Gewapende Britse militairen dwongen de radeloze opvarenden in Hamburg van boord te gaan, waarna zij werden afgevoerd naar twee in haast opgerichte kampen, voorzien van prikkeldraad, wachttorens en gewapende bewakers. In het album zijn veertig, onbekende foto’s opgenomen van de terugkeer van de ontredderde opvarenden; onder wie bejaarden, vrouwen en kinderen.”

Het fotoalbum is van grote historische waarde, aldus het NIOD. Voordien bezat het instituut geen enkele foto over de naoorlogse geschiedenis van het DP-kamp Bergen-Belsen. In vooraanstaande collecties in het buitenland (Imperial War Museum London, US Holocaust Museum in Washington en Gedenkstätte Bergen-Belsen) zijn slechts beperkte aantallen foto’s.

Het NIOD ontving de foto’s, in een verzamelalbum van 15 kilo, van een inmiddels overleden broer van de hulpverleenster. Hij bracht het enkele dagen voor zijn dood. Zijn zus had hem bij haar heengaan gevraagd de foto’s onder de aandacht te brengen.

Het eerste exemplaar van het boek zal op maandag worden overhandigd aan een zuster van Zippy Orlin, Bluma Rubin-Orlin. Het boek is Engelstalig, mede omdat het binnenkort op de Amerikaanse markt uitkomt. Daar is grote belangstelling, aldus het NIOD.