Het thema van de assemblee luidt: ”God van leven, leid ons naar gerechtigheid en vrede”. Er worden zo’n 4000 bezoekers in Busan verwacht: belangstellenden, waarnemers en afgevaardigden van 345 lidkerken uit meer dan 110 landen, onder wie oosters-orthodoxen, anglicanen, methodisten en protestanten. Samen vertegenwoordigen zij zo’n 500 miljoen christenen.

De assemblee is het hoogste bestuursorgaan van de Wereld-
raad. Tijdens de bijeenkomst komt het integrale beleid van de kerken aan de orde, worden publieke verklaringen uitgebracht en beslist men over de strategie voor de komende zeven jaar. Er worden onder meer statements verwacht over de vrijheid van godsdienst, Noord-Korea, rechten voor stateloze mensen en over Syrië.

Belangrijke documenten zijn onder meer het rapport over de kerk ”The Church. Towards a Common Vision” (”De kerk. Naar een gemeenschappelijke visie”), waarin de Wereldraad een lang proces van bezinning afsluit, en het rapport ”Together Towards Life. Mission and Evangelism in Changing Landscapes” (”Samen voor het leven. Zending en evangelisatie in een veranderende wereld”), waarin de brede contouren van kerk en zending belicht worden.

Traditionele maatschappelijke vraagstukken rond vrede, gerechtigheid, armoede, seksueel geweld tegen vrouwen, aids en migranten staan opnieuw op het programma. Toch is het opvallend dat de thema’s van kerk en zending een steeds prominentere plaats in­nemen. Zending heeft vanaf het begin op de agenda gestaan van de Wereldraad, die is voortgekomen uit de grote zendingsbeweging van de negentiende eeuw.

De invalshoek is anders dan de traditionele evangelicale benadering. In het document ”Samen voor het leven” worden de kosmische en horizontale aspecten van zending onderstreept. De hele schepping wordt begrepen in de verzoende eenheid waartoe de kerk geroepen is, zo is te lezen. „De kerk is een gave van God aan de wereld, waarmee God de wereld vernieuwt tot het Koninkrijk van God.” De kerk is een inclusieve gemeenschap, die geroepen is om genezing en verzoening in de wereld te brengen. In dat licht moet men de (vaak overbekende en steeds terugkerende) thema’s van de Wereldraad duiden.

Tijdens de vorige assemblee, in het Braziliaanse Porto Allegre (2006), bleek dat de zogeheten institutionele oecumene zich in een diepe crisis bevindt. Traditionele instituties verliezen hun motivatie, nieuwe vormen en modellen ontwikkelen zich. Vooral in de derde wereld trekken nieuwe kerken zonder strakke organisatie en met een grote nadruk op geloofsbeleving steeds meer leden uit traditionele kerken aan. Steeds meer kerken beschouwen de oecumenische beweging hoogstens als een forum of een plaats om elkaar te ontmoeten.

De gewijzigde situatie op de wereld­kaart van het christendom –de verplaatsing van de kerk van het Noorden naar het Zuiden– heeft zijn weerslag ook op de Wereld­raad. Waren de jonge kerken uit de derde wereld op de eerste assemblee in 1948 nog slechts marginaal aanwezig, nu nemen zij het leeuwendeel van de zetels in de Wereldraad voor hun rekening. Men zag de afgelopen jaren dan ook de assemblees letterlijk van kleur verschieten.

Vanaf het allereerste begin is de eenheid van de kerken een van de meest centrale doelstellingen van de Wereldraad geweest. Al kan men niet zeggen dat dit streven veel heeft opgeleverd, er is in ieder geval een orgaan dat de thematiek wereldwijd aankaart. Interessante ontwikkeling is hoe de invloed van charismatische en pinksterkerken het kerkbegrip mede inhoud zal geven.

Wereldraad tussen RKK en pinksterkerk

De Wereldraad van Kerken beweegt zich in een spectrum tussen de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) en de pinksterkerken. Met beide heeft de Wereldraad zijn consultatieve werkgroepen, waarover ook op de assemblee in Busan gerapporteerd zal worden.

De Rooms-Katholieke Kerk is officieel geen lid, maar participeert via nationale raden van kerken in de Wereldraad, zoals ook in Nederland. Naar schatting is de RKK lid van 70 van de 120 nationale raden van kerken die er in de wereld zijn. Er is fundamenteel veel veranderd sinds 1948, toen het Vaticaan deelname aan de Wereldraad verbood. Na het tweede Vaticaans concilie (1962-1965) doet de RKK volop mee met ”Faith and Order in de Wereldraad.

De Joint Working Group van de Wereldraad en de RKK is al bijna vijftig jaar actief. In het rapport over de afgelopen verslagperiode spreekt men van een toenemend vertrouwen en een toenemende samenwerking en zwijgt men over zaken die beide kerken verdelen. Op de laatste assemblee in Porto Allegre, Brazilië (2006), werd nog eens onderstreept dat de Rooms-Katholieke Kerk om structurele redenen geen lid van de Wereldraad kan worden. Zij is een universele kerk met zo veel leden dat de Wereld­raad direct uit balans zou raken, stelde kardinaal Walter Kasper, hoofd van de pauselijke raad ter bevordering van de christelijke eenheid van het Vaticaan, destijds.

De RK-Kerk draagt wel bij aan de financiering van de Wereldraad. Op de assemblee in Busan zal een officiële rooms-katholieke vertegenwoordiging van 25 waar­nemers aanwezig zijn, naast vele andere deelnemers. De RKK heeft als waarnemer wel spreekrecht, maar geen stemrecht. Tevens zijn rooms-katholieke adviseurs betrokken bij de Commissie voor Wereldzending en Evangelisatie. De kerk heeft ook een getuigenis doen uitgaan onder de titel ”Christelijk getuigenis in een multi­religieuze wereld”.

Aan de andere kant van het kerkelijk spectrum bevinden zich de snelgroeiende charismatische en pinksterkerken (”pentecostals”). In Harare (1998) besloot de Wereld­raad tot het oprichten van een gezamenlijke werkgroep van de Wereldraad en de pinkster­kerken. Sindsdien zijn er diverse ontmoetingen geweest. Op congressen voerden vertegenwoordigers over en weer het woord.

De werkgroep roept op te stoppen met vooronderstellingen en stereotiepen, en roept op tot het gemeenschappelijk geloof in Jezus Christus als God en Verlosser en de Bijbel als gemeenschappelijke bron. Vooral het Global Christian Forum (GCF), dat zich parallel aan de Wereldraad ontwikkelt, is een belangrijk platform voor rooms-katholieken en pentecostalen.