Nederland en Rusland van ruzie naar incident
DEN HAAG (ANP). Het jaar dat de betrekkingen tussen Rusland en Nederland moest vieren, is vooral een periode van groeiende ergernis tussen de beide landen geworden. Een overzicht van de strubbelingen:
8 april: President Vladimir Poetin is voor een feestelijke start van het Nederland-Ruslandjaar bij de Hermitage in Amsterdam. Buiten betogen duizenden mensen tegen de ‘antihomowet’ in Rusland. Die maakt het strafbaar om „niet-traditionele seksuele relaties te bevorderen tegenover minderjarigen”.
12 april: De Inspectie Veiligheid en Justitie concludeert dat „fout op fout is gestapeld” bij de behandeling van asielzoeker Aleksandr Dolmatov uit Rusland. Hij pleegde in januari zelfmoord in een Rotterdams detentiecentrum.
3 augustus: De ministers Bussemaker, Dijsselbloem, Hennis en Mansveld varen op een boot mee tijdens de Amsterdamse Gay Pride en vragen aandacht voor Rusland „waar het met homo-rechten de verkeerde kant op gaat”.
25 augustus: Burgemeester Van der Laan van Amsterdam zegt tegen betogende homo-activisten dat er „een staatsklacht kan worden ingediend tegen Rusland wegens schending van mensenrechten”.
26 augustus: De Russische kustwacht doorzoekt Greenpeaceboot Arctic Sunrise (die vaart onder Nederlandse vlag) in de Karische Zee en stuurt de boot weg. Buitenlandse Zaken in Den Haag zegt dat Greenpeace er vreedzaam mag demonstreren.
3 september: Het beeld van de Russische tsaar Peter de Grote (1672-1725) in Rotterdam wordt beklad met roze verf. De volgende dag laat de Russische marine weten niet naar de Wereldhavendagen in de stad te komen.
18 september: De Russische kustwacht maakt in de Petsjorazee een einde aan de reis van de Arctic Sunrise. Het schip wordt in beslag genomen en de 30 bemanningsleden, onder wie twee Nederlanders, worden opgesloten voor piraterij.
1 oktober: Rusland geeft geen visa aan fotograaf Rob Hornstra en schrijver Arnold van Bruggen. Ze hebben aan een tentoonstelling gewerkt over „Het Project Sotsji” dat ook kritisch staat tegenover Russisch beleid.
4 oktober: Minister Frans Timmermans (Buitenlandse Zaken) start een arbitrageprocedure over de Arctic Sunrise.
5 oktober: De Haagse politie valt bij de Russische diplomaat Dmitri Borodin thuis binnen en voert hem weg. Dit leidt tot woedende reacties van onder anderen Poetin zelf.
9 oktober: Nederland verontschuldigt zich voor de behandeling van Borodin, maar Timmermans begrijpt de betrokken agenten wel.
15 oktober: Een Nederlands diplomaat wordt in zijn woning in Moskou mishandeld door twee indringers of inbrekers.
21 oktober: Nederland stapt naar het Internationaal Zeerechttribunaal om het Greenpeaceschip en zijn bemanning. De arbitrage boekt te weinig vooruitgang.
22 en 23 oktober: Rusland laat weten dat het niet meedoet aan de zaak bij het Zeerechttribunaal.
23 oktober: De verdachte van de inbraak in het Russische gebouw in Den Haag wordt opgepakt. Op dezelfde dag maakt Rusland bekend dat de Greenpeace-bemanning niet langer wordt verdacht van piraterij, maar van hooliganisme. Daarop staat tot 15 jaar celstraf.