Kiezer mag twee keer stemmen
Bij de verkiezingen van de Tweede Kamer brengen kiezers voortaan niet één maar twee stemmen uit. De ene stem gaat naar een landelijke, de andere naar een regionale kandidaat.
Dat stelt minister De Graaf van Binnenlandse Zaken morgen voor aan het kabinet. Het nieuwe kiesstelsel kan bij de eerstvolgende verkiezingen van de Tweede Kamer worden ingevoerd. Die zijn gepland voor 2007.
Minister De Graaf, die is belast met bestuurlijke vernieuwing, geeft met zijn voorstel invulling aan de afspraak die hierover is gemaakt tijdens de kabinetsformatie. Zijn partij (D66) dringt al jaren aan op vernieuwing van het kiesstelsel.
Als het kabinet met het voorstel instemt, zullen de Tweede-Kamerzetels in de toekomst worden bezet door 75 landelijke en 75 regionale kandidaten. De regionale kandidaten worden per district gekozen. Naar alle waarschijnlijkheid komen er enkele tientallen districten. Dat betekent dat elk district meer dan één kamerlid levert.
Vooral de effecten die het stelsel heeft op de samenstelling van de Tweede Kamer zullen morgen tijdens het kabinetsberaad centraal staan. De kans is groot dat het kabinet diverse gespreksrondes nodig heeft voordat de knoop kan worden doorgehakt.
Een nieuw kiesstelsel zal in ieder geval gevolgen hebben voor de verkiezingscampagnes. Regionale kandidaten zullen zich sterk moeten profileren willen ze kans maken gekozen te worden in hun district. Dat wordt ook met de voorstellen beoogd. Wijziging van het kiesstelsel heeft als doel de band tussen kiezers en kamerleden te verstevigen.
Aan de evenredige vertegenwoordiging wordt niet gesleuteld. De landelijke uitslag blijft het aantal zetels bepalen. De „tweede stem” is vooral van belang voor de samenstelling van de fracties.
Tot nu toe is steeds aangenomen dat het nieuwe stelsel voor kleine partijen geen ingrijpende gevolgen zal hebben. Hun regionale kandidaten lijken weinig kans te maken op eigen kracht een zetel te veroveren.
Een wijziging van de Grondwet is niet nodig. Wel moet de Kieswet worden aangepast, maar dat kan voor 2007 zijn beslag krijgen.