Guy Verhofstadt, de Belgische leider van de liberale fractie in het Europees Parlement, neemt het op voor de door de Russen gevangengenomen Greenpeaceactievoerders. Hij stelt dat de Russische politiek constant mensen met een andere mening het zwijgen oplegt.

De Haas, Ruslanddeskundige aan de Rijksuniversiteit Groningen: „Daarin heeft Verhofstadt gelijk. Hoogopgeleide jongeren protesteerden in bijvoorbeeld Moskou en Sint-Petersburg. Ze vinden dat de club van de Russische president Poetin hun carrièreperspectief in de weg zit. De president pikt die protesten niet en drukt ze de kop in. Sinds zijn aantreden is er een stroom aan wetgeving op gang gekomen die de oppositie dwarszit. Oppositieleider Alexei Navalny werd onlangs wegens beschuldiging van corruptie opgepakt en pas na protest uit het buitenland weer vrijgelaten. Laster tegen de overheid wordt strenger aangepakt. Poetin heeft een hekel aan door het buitenland betaalde non-gouvernementele organisaties (ngo’s) die Rusland wijzen op bijvoorbeeld schendingen van mensenrechten en de antihomowetgeving. Poetin ziet die ngo’s als spionnen. Hij maakt er korte metten mee. Rusland verbande Usaid, een Amerikaanse organisatie die democratie en mensenrechten wil bevorderen.”

Een gevangengenomen Greenpeaceactievoerder maakt in de Volkskrant melding van een smerige Russische cel waar zo nu en dan een rat over de vloer kruipt. Herkenbaar?

„Zo’n bericht verbaast me niets. Ze mag nog blij zijn dat ze niet in een strafkamp in Siberië is opgesloten.”

De Nederlandse reactie op de Russische arrestatie van de Greenpeaceactivisten heeft „irritatie” opgeroepen bij de Russen. „Dat minister Timmermans van Buitenlandse Zaken zich inspant voor de actievoerders zint de Russen niet. Zij zien de Greenpeaceactivisten als een stelletje piraten.”

De Russische tv-zender NTV noemt de inbraak in Den Haag, donderdagavond, „een klap terug.”

„De Russische media, zeker de tv-stations, zijn vrijwel in zijn geheel in handen van Poetin. Russen, in ieder geval de Russen uit extreem nationalistische hoek, hebben algauw het hoofd vol van samenzweringstheorieën. Ze denken in vijandbeelden. Ook Poetin spreekt ferme taal. Hij drong aan op bestraffing van de Haagse agenten die diplomaat Borodin hebben gearresteerd. Poetin reageert in de trant van: Jullie hebben met de grootmacht Rusland te doen. Hij weet dat zulke reacties het ook bij de gewone Russen goed doen. De Russen vinden hun land uniek en belangrijk. Het is ook een groot land met eigen energiebronnen. Rusland kan Nederland economisch gezien veel meer schaden dan andersom.”

Als de Europese Unie richting Rusland een vuist wil maken als het gaat om mensenrechten, zouden de EU-landen eerst als één blok afspraken moeten maken met Rusland over de levering van energie, stelt De Haas. „Dan heb je ook meer politieke bewegingsruimte. Nu regelt elk EU-land zijn energiedeals afzonderlijk. Rusland verdeelt en heerst.”

Rutte roept op het hoofd koel te houden.

„Ik ben het met hem eens. Ik waardeer het dat Rutte en Timmermans geen olie op het vuur gooien. Met kalmte zijn bilaterale betrekkingen het meest gediend.”