Er hangt in Washington een crisisdreiging rond de staatsfinanciën. Misschien kijkt niemand daar meer van op. Dat gebeurde immers al vaker de afgelopen jaren, met verschillende aanduidingen voor de problemen op dit terrein: schulden­plafond, ”fiscal cliff”, ”shutdown”. Telkens houden de Amerikaanse politici de wereld in spanning, met grote risico’s voor de mondiale economie.

Het zit erop vast dat de Democraten beschikken over een meerderheid in de Senaat, terwijl de Republikeinen het voor het zeggen hebben in het Huis van Afgevaardigden. De verhoudingen tussen de twee partijen zijn zo slecht dat een voorstel om uit te impasse te geraken veelal of in de ene of in de andere kamer van het Congres sneuvelt. Een overzicht van waar dat de af­gelopen periode in de sfeer van de schatkist toe leidde.

Zomer 2011 diende zich eenzelfde situatie aan als nu. De omvang van de nationale schuld naderde de wettelijk vastgelegde bovengrens van toen 14,3 biljoen dollar, omgerekend tegen de huidige koers 10,5 biljoen euro. Als die is bereikt, mag de overheid geen nieuw geld lenen en raakt de kas snel leeg. Het plafond verhogen en zij kan voorlopig weer vooruit, zo is het in het verleden altijd gegaan. Blijft zo’n aanpassing door het Congres echter uit, dan betekent dat bijvoorbeeld dat aflossing van staatsobligaties en uitbetaling van rente niet langer plaatsvinden: Amerika failliet.

In juli 2011 rolde er pas op het allerlaatste moment een akkoord uit de bus. De limiet schoof op naar 16,4 biljoen dollar. Niette­min besloot het ratingbureau Standard & Poor’s de krediet­status van de VS af te waarderen. We zijn er niet langer zeker van dat ze in Washington de budgettaire uitdagingen, met een hoge schuld en een fors begrotings­tekort, daadkrachtig aanpakken, luidde de redenering daarbij.

Eind vorig jaar volgde de dreiging van de zogenoemde fiscal cliff. Een wet uit 2011 voorzag in automatische bezuinigingen per 1 januari. Verder liep een aantal belastingvoordelen af. Opgeteld zou dat resulteren in een aanslag op de bestedingen en dus de economische groei. Weer was het één minuut voor twaalf toen een compromis het gevaar afwendde.

Inmiddels beleven de VS sinds 1 oktober een ”government shutdown”. Democraten en Republikeinen werden het niet eens over de begroting voor het op die datum aangevangen nieuwe fiscale jaar. Allerlei overheidsdiensten staan daardoor op een laag pitje. Het is wachten tot de politici hun geschillen overbruggen.

Meer nog richt de aandacht van vooral de financiële wereld zich nu weer op het schuldenplafond. Dat is eerder dit jaar al opgetrokken naar 16,7 biljoen dollar. Volgens minister van Financiën Jack Lew moet er voor 17 oktober een verdere verruiming zijn geregeld om geldnood te vermijden.

Ook ditmaal botsen de twee partijen hard met elkaar. Maar misschien gloort er licht aan de horizon. De afgelopen nacht meldde een medewerker van de Republikeinse partijleiding dat de Republikeinen overwegen in te stemmen met een tijdelijke verhoging van het plafond.