Dat de kerk geen boodschap heeft aan eenzame mensen, wil er bij Arie Ouwerkerk, directeur van Coalitie Erbij, niet in. Zijn organisatie is verantwoordelijk voor de ”Nationale week tegen eenzaamheid 2013”, die donderdag begon. „Ik heb de indruk dat kerken hun maatschappelijke taak verstaan. Het thema ”eenzaamheid” staat goed op hun netvlies. Natuurlijk heeft de ene kerkelijke gemeente meer mogelijkheden dan de andere, maar over het algemeen trekken kerken zich het lot van mensen met weinig of geen sociale contacten aan.”

Ouwerkerk constateert wel een belangrijk verschil met vroeger. „Kerken waren vanouds grote, hechte en betrouwbare gemeenschappen. Dat is minder geworden. Ze moeten meer moeite doen om eenzame mensen te bereiken.”

Dat is voor niemand makkelijk, dus ook voor kerken niet. Ouwerkerk: „Het kenmerk van eenzaamheid is het gemis aan intieme contacten. Je zult deze mensen moeten opzoeken. Kerken doen er verstandig aan daarbij samen te werken met welzijnsorganisaties in de buurt. En bedenk dat een willekeurig kerklid, een willekeurige vrijwilliger de eenzaamheid niet kan oplossen, wel verzachten. Ik zie dat gebeuren. Vooral in allochtonenkerken. Zij hebben een sterke binding met hun leden en zijn aantrekkelijk als sociale ontmoetingsplek.”

Heeft u een tip voor kerken?

„Investeer in duurzame contacten. Eén keer een maaltijd organiseren, is leuk, maar beter is het om er een regelmatig terugkerende activiteit van te maken. Nog leuker is het als deelnemers elkaar gaan uitnodigen en zeggen: De volgende keer eten we bij mij thuis.”

Nog zo’n idee?

„Laat met drie, vier mensen een leesmap rondgaan. De één leest dit tijdschrift, de ander dat. Als je het uit hebt, bezorg je het bij elkaar. Je mag het niet in de brievenbus doen, maar je moet het persoonlijk afgeven. Daarmee stimuleer je een gesprekje. Zo van: Hé, ik wist niet dat jij je interesseerde voor dit blad. Zorg er voor dat de spil een vitaal persoon is die de leesgroep in stand houdt.”

Welke risico’s lopen kerken als ze aan de slag gaan?

„Dat hun activiteiten als los zand aan elkaar hangen. Daarom zeg ik altijd: maak een goed programma, zorg voor geschoolde vrijwilligers en probeer een lange adem te hebben. Als je de eerste keer iets voor eenzamen organiseert, komen er doorgaans weinig mensen op af. Er rust nog steeds een taboe op het onderwerp. Je moet volhouden. Een ander risico is dat signalen van eenzaamheid niet worden opgepikt. Wees alert op mensen die altijd wegkijken of zich net even anders gedragen dan normaal. Het kunnen kenmerken van eenzaamheid zijn.”

Waarom een ”week tegen eenzaamheid”?

„Eenzaamheid is een naar gevoel, heeft een grote impact op mensen en gaat nooit samen met geluk. Eenzame mensen lopen een groter risico op lichamelijke en psychische problemen, ontsporingen, verslaving en crimineel gedrag. Dat is slecht voor deze mensen, maar ook voor de samenleving, voor de belastingbetaler. Hoe meer gezondheidsklachten, hoe meer kosten. Hoewel kerken geen maatschappelijke organisaties zijn, is het goed dat ze hun verantwoordelijkheid nemen bij het bestrijden van een maatschappelijk probleem zoals eenzaamheid. Ik ken de reformatorische achterban niet persoonlijk, maar ik heb de indruk dat de betrokkenheid op elkaar daar nog altijd groot is. Dat is iets om zuinig op te zijn.”

www.eenzaam.nl