Executiepraktijken: Er werd niets gevraagd, alleen je naam
DEN HAAG (ANP). Nederland heeft donderdag excuses aangeboden voor standrechtelijke executies in Nederlands-Indië. Hoewel over het Nederlandse optreden nog altijd veel onduidelijk is, wordt algemeen aangenomen dat de ‘Zuid-Celebes-affaire’ tussen december 1946 en eind februari 1947 het ernstigste ‘exces’ is geweest.
Duizenden mensen werden toen geëxecuteerd in het huidige Zuid-Sulawesi omdat zij zich schuldig zouden hebben gemaakt aan terroristische activiteiten. Dat gebeurde zonder proces en vaak zelfs zonder ondervraging.
Het Depot Speciale Troepen onder commando van kapitein Raymond Westerling stond bekend om die werkwijze. Die commando’s waren door Nederland naar Zuid-Celebes gestuurd om de veiligheid te herstellen. In het gebied heerste anarchie. Indonesische opstandelingen en bendes waren in de maanden voor het ingrijpen verantwoordelijk voor honderden moorden op Nederlanders en andere tegenstanders.
De ‘zuiveringsacties’ verliepen vaak op dezelfde manier, ook wel de methode-Westerling genoemd. Militairen dreven de bevolking van kampongs eerst samen. De mannen werden daarbij van de vrouwen en kinderen gescheiden.
Een Nederlandse veteraan die zijn verhaal enkele jaren geleden deed tegenover het tv-programma Andere Tijden vertelde daarover dat kapitein Westerling tijdens zo’n actie plaatsnam achter een klaptafeltje, met twee pistolen voor zich. Hij las daarbij de namen van de vermeende ‘terroristen’ op van een lijst van de inlichtingendiensten.
„Toen iemand uit de groep naar voren kwam, pakte hij één van zijn pistolen en schoot die man dood. Er werd niets gevraagd, alleen naar je naam. Als je op de lijst stond, werd je doodgeschoten”, aldus de veteraan.
Een groot bloedbad vond plaats op 1 februari 1947 in de kampong Galoeng-Galoeng. Tijdens executies daar kwam het bericht dat in een naburige kampong drie militairen waren gedood. De mannen uit die kampong werden verzameld waarna militairen in het wilde weg op hen schoten. Dat had volgens de rapporten tussen de 350 en 400 slachtoffers tot gevolg.
Volgens schattingen van Nederlandse kant zijn in Zuid-Celebes zo’n 3000 mensen geëxecuteerd. Maar historici denken dat het niet onwaarschijnlijk is dat het aantal fors hoger is. Sommige Indonesische ramingen houden het zelfs op een veelvoud. Het precieze aantal slachtoffers is moeilijk nog vast te stellen omdat van veel geëxecuteerden zelfs de namen niet zijn vastgelegd.