De introductie van het nieuwe abonnement, waarmee abonnees al het nieuws dat in de papieren krant staat kunnen lezen op de website RD.nl en Digibron.nl, valt samen met het afschermen van met name achtergrondartikelen op de website met ingang van 10 september. Het actuele nieuws, zowel van het ANP als van RD-redacteuren zelf, blijft gratis te lezen op de website. Maar voor grotere journalistieke producties en achtergrondartikelen moet worden betaald.

Internet heeft in medialand een ware revolutie veroorzaakt. Opeens kreeg iedereen, zonder daarvoor geld te betalen, toegang tot het nieuws. Moest je vroeger wachten tot de krant in de bus viel, ineens kon je via internet het nieuws dampend vers op je computerscherm lezen als het nog maar net was gebeurd.

Kranten begonnen nieuwssites te ontwikkelen. In de hoop bezoekers te binden aan hun product. Maar niets bleek grilliger dan de gunst van de internetter. Betaalpoorten verroestten omdat niemand er gebruik van maakte. In plaats van de omslachtige betaalprocedure te doorlopen, kon je veel beter eventjes naar een andere site surfen waar je het artikel over hetzelfde onderwerp wel gratis kon lezen.

Doemdenkers wisten het zeker: internet zou het Waterloo worden voor de klassieke journalistiek. De papieren krant zou binnen niet al te lange tijd uitsterven en iedereen zou via internet gratis toegang krijgen tot kwaliteitsjournalistiek.

Er zit echter één uiterst belangrijke denkfout in deze redenering. En die is dat kwaliteitsjournalistiek geld kost en dus nooit alleen gratis kan worden aangeboden. Kranten die dat toch doen, zagen langzaam maar zeker de tak door waarop ze zelf zitten.

Het RD is een bijzondere krant met een bijzondere achterban. Dat blijkt ook in een tijd waarin het ene na het andere nieuwsmedium in de problemen komt door teruglopende advertentie-inkomsten en dalende abonnee-aantallen. „Niet dat wij daar geen last van hebben”, zegt directeur Bart Visser van de Erdee Media Groep (EMG). „Gelukkig hebben wij wel een trouwe achterban waarvan veel lezers hun vertrouwde, papieren krant niet kunnen missen. Ook snappen onze lezers echt wel dat nieuws niet gratis kan worden aangeboden. We merken dat in contacten met de abonnees. Daarbij zeilen we al jaren heel scherp aan de wind. We hebben onze kosten gereduceerd en we voeren een strak personeelsbeleid, maar we investeren wel heel nadrukkelijk in de inhoud van onze krant. Dat werkt, al zijn er meer maatregelen nodig om echt, naar de mens gesproken, toekomstbestendig te zijn.”

Die maatregelen worden nu genomen en zullen erin resulteren dat voor een deel van de artikelen die nu nog gratis te lezen zijn op rd.nl vanaf 10 september betaald moeten worden. „Welke artikelen dat zijn, kan de bezoeker van onze website nu al zien doordat er een symbooltje bij die artikelen staat”, meldt hoofdredacteur Wim Kranendonk. Een ander deel van de artikelen zal helemaal niet meer geplaatst worden op de website, zoals artikelen in de rubrieken Consument, Natuur & Techniek, Gezondheid of Geschiedenis & Cultuur.

Volgens Kranendonk blijft de website ook voor de niet-betalende bezoeker zeker een bezoek waard. „Alle actuele nieuwsartikelen blijven gratis. Dat geldt voor de berichten die wij afnemen van het ANP, maar ook voor eigen berichten. Maar voor de grotere, duidende achtergrondverhalen, zal betaald moeten worden.”

Kunt u dat concreter maken?

Kranendonk: „Als er een lid van het Koninklijk Huis of de koninklijke familie gaat trouwen, vermelden we alle nieuwsfeiten daarover gratis op onze site. Maar voor een interview met de predikant die de huwelijksdienst leidt, zal betaald moeten worden. Op de site plaatsen we dan een gratis korte samenvatting van het artikel, dat vervolgens via een link tegen betaling gelezen kan worden.”

En hoe gaat dat betalen in z’n werk?

Visser: „Heel eenvoudig. Er kan via iDEAL –een bekende betalingsmogelijkheid op internet– een dagabonnement worden aangeschaft, of er kan een totaalabonnement worden afgesloten op DigibronPlus. Dat is een abonnementsvorm waarbij de lezer al het nieuws dat we bieden, kan lezen op rd.nl of digibron.nl. Dus alles wat in de papieren krant of de e-paper staat.”

Verwacht u een daling van de bezoekersaantallen van de site?

„Er zal wellicht sprake zijn van een daling”, geeft Visser toe. „Maar de site blijft aantrekkelijk, dus we hebben hoop dat het met die daling wel meevalt. Waarom bezoeken zo veel mensen nieuwssites op internet? Omdat ze er snel het nieuwste nieuws kunnen lezen. Dat blijft op rd.nl ook zo. Niet alleen het algemene nieuws, maar ook het RD-nieuws, om het zo maar te noemen. Maar als je de specifieke kwaliteitsproducties wilt lezen, dan staat daar een vergoeding tegenover. Nogmaals: we zijn dat aan onze abonnees verplicht.”

Waarom aan de abonnees? Die worden er toch niet slechter van als alle artikelen gratis op de site wordt geplaatst?

„Jawel, dat worden ze wel. Abonnees betalen voor content die niet-abonnees gratis kunnen lezen. Misschien wel een dag of een paar dagen later, maar toch. Wij krijgen daarover veel opmerkingen van lezers. Gedeeltelijk hebben ze daarin gelijk en dat wordt nu definitief anders.”

Er moet straks niet alleen betaald worden voor de inhoud, de content, maar ook voor de manier waarop die bij de lezer komt. Kunt u dat uitleggen?

Kranendonk: „Een journalist die een artikel schrijft, kost geld. De laatste jaren zijn we gaan denken dat iedereen dat wel kon, maar daar zijn we, door de praktijk wijs geworden, inmiddels heel anders over gaan denken. De burgerjournalistiek, waarbij iedereen z’n verhaal op de website van de kranten kwijt kon, is op z’n retour. Daar hoeven we niet rouwig om te zijn omdat goede journalistiek een ambacht is waar vaklui voor nodig zijn. Die hebben wij in dienst en die moeten betaald worden. Zo werkt dat nu eenmaal.”

Visser: „Daarnaast moeten die artikelen bij de lezers komen. Dat kan via de gedrukte krant, het kan ook via een applicatie op de smartphone of via de website. Je hebt dus de inhoud en je hebt het voertuig waarmee die inhoud bij de lezers komt. De inhoud kost geld, maar dat voertuig kost ook geld. Dat hebben we allemaal doorgerekend en daar is een volstrekt nieuwe prijsstelling voor onze producten uit voortgekomen. Allemaal verschillende tarieven. Zo krijgt een papieren abonnee straks geen gratis toegang meer tot alles wat op de website staat. Als hij dat wel wil, moet hij een extra bedrag betalen. Wel behouden bestaande abonnees het recht op het lezen van de e-paper. Aan de andere kant betaalt een abonnee op de e-paper nu nog veel minder dan iemand die een zesdaags papieren abonnement heeft. Daartoe hebben we besloten omdat je voor zo’n e-paper geen druk- en bezorgkosten hebt. Maar je kunt wel alle specifieke RD-producties lezen in de e-paper en er is het digitale platform waarop de e-paper wordt aangeboden. Die kosten worden straks allemaal doorgerekend, zodat de tarieven veel meer in evenwicht zijn met het product dat je afneemt.”

Als ik een abonnement heb op DigibronPlus kan ik heel simpel het nieuws kopiëren en op een eigen verzamelwebsite zetten. Dan krijgen lezers alsnog gratis toegang tot uw betaalde content.

Kranendonk: „Technisch gezien is dat mogelijk. Maar het is volstrekt illegaal en feitelijk niets minder dan diefstal. Berichten waarop een copyright van het RD rust mogen niet door derden worden verspreid. Vanzelfsprekend gaan we daar streng op toezien. Als we dergelijke illegale activiteiten signaleren, zullen er sancties worden opgelegd. Dat is overigens niet nieuw, want al sinds enkele maanden doen we actief onderzoek. Andere kranten hebben hierin al veel langer een heel actief opsporingsbeleid, om het zo te noemen. Aan de andere kant kan het RD, tegen betaling, licenties verstrekken aan partijen die dan bepaalde artikelen op hun site mogen plaatsen. In dat opzicht worden de mogelijkheden verruimd. Het mes snijdt dus aan twee kanten.”

Hoe staat het straks met de ideële doelstellingen van het RD als je voor artikelen met een duidende inhoud moet betalen?

Visser: „Het RD is geen ideële instelling in die zin dat wij onze diensten gratis kunnen aanbieden. Als we dat wel doen, bestaan we over enkele jaren niet meer. Maar ons werk is ook niet alleen commercieel. We hebben een Woord voor de wereld. Dat verandert niet.”

Kranendonk: „Juist omdat we geen gewoon bedrijf zijn en niet alleen maar aan informatieverstrekking doen, zal er heel goed gekeken worden naar wat we wel en niet gratis aanbieden op onze website. Kort gezegd: ook de selectie gratis artikelen op onze site zal heel duidelijk een RD-kleur hebben.” Glimlachend: „En dat betekent niet dat we alleen de meditatie gratis zullen aanbieden.”

Heeft het RD met het aanbieden van betaalde content de pot met goud gevonden waar zo veel kranten wanhopig naar op zoek zijn?

Visser: „Zeker niet. We zoeken trouwens ook helemaal niet naar die pot met goud. Wel zoeken wij mogelijkheden om onze missie in de toekomst te kunnen continueren. Het is absoluut geen geheim dat kranten ontzettend worstelen met de mogelijkheden en onmogelijkheden van internet. Het RD is daarop geen uitzondering. Maar de belangrijkste omslag moet plaatsvinden in het denken van lezers. Internet wordt steeds meer een nutsvoorziening. Maar dat wil niet zeggen dat alles wat je op dat internet kunt vinden, gratis is. Het elektriciteitsnet is ook een nutsvoorziening, maar je moet wel gewoon betalen voor de via dat net geleverde stroom. Die verandering in denken bij de mensen kunnen wij niet zomaar realiseren. Aan de andere kant merken wij in contacten met lezers ook dat het best begrepen wordt als je het uitlegt. Dat bewustwordingsproces is nog niet afgerond, maar we hopen er met een goede voorlichting over waarom we doen wat doen wel een bijdrage aan te kunnen leveren.”

Kranendonk: „De digitale mogelijkheden die er zijn, scheppen behalve uitdagingen ook kansen. Zo kunnen we ons aanbod nu veel beter afstemmen op de wens van de klant. Daarom komen we ook met diverse nieuwe abonnementsvormen. Kwaliteit kost geld. Dat blijft zo. Maar onze lezers kunnen wel steeds beter het abonnement nemen dat bij hen past.”

De belangrijkste veranderingen

• Introductie van DigibronPlus, hét nieuwe digitale abonnement. Alle artikelen uit het RD zijn dagelijks te lezen in DigibronPlus via rd.nl of digibron.nl. Uiteraard kan de de krant ook digitaal gelezen worden via de e-paper.

• Een deel van de artikelen in het RD wordt niet meer gepubliceerd op rd.nl. Deze artikelen zijn wel te lezen in DigibronPlus, zowel in tekstvorm als in de originele krantenopmaak.

• Een deel van de artikelen uit het RD komt met een korte introtekst of als samenvatting op rd.nl. Het volledige artikel is te lezen met het DigibronPlusabonnement.

• Met name artikelen uit de katernen Puntkomma, Kruispunt, Accent en Pluspunt zijn niet meer gratis te lezen via rd.nl.

• Een deel van de artikelen uit het RD verschijnt steeds integraal en gratis op rd.nl.

• Alle hoofdartikelen van de opiniepagina’s uit het RD blijven gratis te lezen op rd.nl

• Rd.nl blijft dagelijks veel gratis (kerk)nieuws bieden. Hieronder vallen ook fotoseries en de meeste video’s. Ook wordt de website verrijkt met berichten die niet in de krant staan.