De vice-premier reageerde donderdag op de rapportcijfers van eurocommissaris Verheugen voor de tien kandidaat-landen. Vooral Polen sprong er in negatieve zin uit, vanwege corruptie en gebrekkige voedselveiligheid.

Verheugen wilde in een toelichting op zijn rapport echter niet aangeven welke landen op welke terreinen een zogeheten vrijwaringsclausule aan hun broek krijgen. Een dergelijke clausule maakt het mogelijk de interne markt van de EU af te sluiten voor risicoproducten van de toetreders. De eurocommissaris zei er vertrouwen in te hebben dat de problemen voor 1 mei, als de toetreding een feit wordt, zijn opgelost.

Verheugen heeft zich volgens Zalm niet gehouden aan zijn belofte dat hij de VVD-leider in oktober van dit jaar duidelijk zou maken welke landen op welke terreinen nog niet volledig mogen meedoen aan de Europese binnenmarkt.

Het kabinet zal zich stevig opstellen om te voorkomen dat sommige landen de kantjes ervan af gaan lopen, aldus Zalm. Het blokkeren van de toetreding van de kandidaten is volgens hem geen optie, omdat het kabinet al heeft ingestemd met de uitbreiding.

Anders ligt het bij het parlement. De Staten-Generaal moeten nog instemmen met de goedkeuringswet voor de uitbreiding. De VVD-fractie is evenals Zalm teleurgesteld in de opstelling van de Commissie. Toch zal zij niet tegen de ratificatie van het toetredingsverdrag stemmen, aldus VVD-kamerlid Van Baalen.

Zalm riep zijn kritische partijgenoten donderdag op „verstandig te opereren” rond het referendum over een Europese grondwet. Als het kabinet straks kan instemmen met het resultaat van de huidige onderhandelingen over de modernisering van de EU (de intergouvernementele conferentie, igc) „zou het handig zijn als de fractie dezelfde lijn volgt.”