Polder reageert op het dinsdag verschenen rapport ”Vergrijzing en ruimte” van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Daarin komt naar voren dat met name ouderen op het platteland het in de toekomst zwaar zullen krijgen. In veel gemeenten zal het percentage 65-plussers in 2040 meer dan 30 bedragen. Wie zorgt in de toekomst voor kwetsbare ouderen? Polder: „Gelukkig vormen gemeenten in de biblebelt een positieve uitzondering.”

Een kwart van de Nederlanders is in 2040 ten minste 65, terwijl het aantal 75-plussers verdubbelt naar 14 procent van de bevolking. „Dergelijke cijfers schetsen een zeker schrikbeeld, maar de soep wordt nooit zo heet gegeten als hij wordt opgediend. De vergrijzing verloopt via de weg van de geleidelijkheid. Onderweg kunnen tal van aanpassingen plaatsvinden.”

De een ziet vergrijzing als een probleem, een ander denkt in kansen. Welk gevoel overheerst bij u?

„Ik heb gemengde gevoelens. De derde generatie van jonge ouderen tussen de 65 en de 80 jaar is relatief gezond, kan nog veel zoals vrijwilligerswerk en is interessant als consument. Er wordt over deze vitale senioren vaak gesproken in termen als participatie en de kracht van mensen benutten. Daarentegen lijkt er een taboe te rusten op de vierde generatie van kwetsbare tachtig-plussers. Ik kom hen veel minder tegen in beleidsstukken.”

Jongeren trekken naar de Randstad, het aantal alleenstaande en kinderloze senioren neemt toe. Zullen ouderen op het platteland verkommeren?

„Dat zal moeilijk te voorkomen zijn. Eenzaamheid wordt het grootste vraagstuk van de toekomst. Het PBL-rapport noemt de optie van domotica (thuistechnologie) en moderne media. Dit zal de pijn een beetje verzachten, maar kan nooit de behoefte aan contact volledig vervangen. Het rapport geeft aan dat het aanleggen van de benodigde infrastructuur juist in dunbevolkte gebieden lastig is. Volgens het rapport blijven veel ouderen in hun koophuis wonen. We zullen daarom thuiszorg voor hen moeten organiseren. Zorgverleners die niet alleen komen om de steunkousen aan te trekken, maar ook om een praatje te maken. Die ruimte voor een gesprekje is er vandaag de dag vaak al nauwelijks, laat staan in de toekomst. We staan dus voor een grote opgave”

Gaan ouderen in de toekomst meer bijdragen aan zorgkosten?

„Ja, veel babyboomers bezitten een eigen woning. Ik verwacht dat deze groep meer gaat betalen voor bijvoorbeeld thuiszorg en verpleeghuiszorg en welzijnsvoorzieningen. Het is goed als deze mensen hiervoor hun eigen vermogen aanspreken. We moeten af van het idee dat de staat altijd deze voorzieningen bekostigt.”

Volgens het rapport kunnen jonge senioren mantelzorg verlenen aan kwetsbare ouderen. In hoeverre gaat het individualisme roet in het eten gooien?

„Pas merkte iemand op dat de derde generatie met de rug naar de vierde generatie lijkt te staan. Ze kijken terug en niet vooruit. Zijn ze bang voor het ouder worden? Gelukkig ken ik veel betrokken jonge ouderen die een bijdrage aan de samenleving leveren door bijvoorbeeld vrijwilligerswerk te doen. Het zal in de toekomst steeds vaker voorkomen dat jonge ouderen de ene dag op hun kleinkinderen passen en de volgende dag voor hun ouders zorgen, terwijl hun kinderen de economie laten draaien.

Het individualisme is een gevaar. Laten wij als christenen proberen het tij te keren door in het gezin voor te leven dat omzien naar elkaar een belangrijke waarde is. Ik denk dat kerken een grotere rol kunnen gaan spelen in de zorg voor de naaste.”

Dan moeten de kerken nog wel open zijn.

„Gesloten kerken zijn de armoede van deze tijd. Ik was vorig jaar in Oostwold in het oosten van Groningen. Er kerken daar in de meest behoudende gemeente van de regio nog zo’n vijftig mensen, vooral senioren. Als de kerk in een plaats afwezig is, zijn mensen aangewezen op de sociale cohesie. Ik vraag mij af hoe sterk die betrokkenheid op elkaar blijft als leegstand en verpaupering in dorpen hun intrede doen.”

In plaatsen als Barneveld, Katwijk, Staphorst en Urk en in grote stadsgemeenten slaat de vergrijzing minder hard toe. Hoeven mensen in plaatsen waar veel christenen wonen zich minder zorgen te maken?

„Volgens het rapport groeit het aantal senioren met een klein sociaal netwerk. Het is bijzonder om dan te lezen over ouderen in de biblebelt die ook op latere leeftijd de zegen van een groot gezin mogen ervaren. Al is een groot gezin natuurlijk niet voldoende. Wat telt, is onderlinge liefde en betrokkenheid op elkaar. Christenen moeten in hun omgeving in woord en daad tonen dat ze anders zijn, dat ze leven vanuit de Levensbron. En laat de niet-christelijke naaste delen in het dienstbetoon van de christelijke gemeente.”