Dat verwijt schoot de premier duidelijk in het verkeerde keelgat. Met enige stemverheffing gaf hij aan dat het Koninklijk Huis hem altijd na aan het hart heeft gelegen. Ook distantieerde Balkenende zich van het verwijt van Bos dat hij de verantwoordelijkheid voor de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) te veel op het bordje van de minister van Binnenlandse Zaken, Remkes, probeerde te schuiven. De PvdA-leider gebruikte hiervoor de term „duikgedrag.”

Balkenende daagde hierop zijn opponent uit om een motie van afkeuring in te dienen. Bos ging hier echter niet toe over, wetend dat hij voor zo’n motie geen meerderheid zou halen. Overigens verweet ook VVD-leider Van Aartsen de premier dat hij het zaakje van de AIVD aanvankelijk te veel „op de stoep van Remkes” had gelegd.

Het kabinet, vertegenwoordigd door Balkenende en Remkes, kwam donderdag geen moment in problemen. De meeste fracties beschouwen de kwestie-Mabel na het kamerdebat in politieke zin als afgedaan. Dat neemt niet weg dat er door het Koninklijk Huis nog allerminst een punt achter de affaire gezet kan worden. De AIVD is nog altijd bezig met een vervolgonderzoek naar onder meer de contacten van Wisse Smit met Bruinsma. Als dat onderzoek belastend materiaal boven tafel brengt en het huwelijk tussen Johan Friso en Mabel doorgaat, kan dat aanleiding zijn om in verband met de veiligheid van de Koningin „voor bepaalde waarborgen te zorgen”, aldus Balkenende.

Centraal in het debat van donderdag stond de vraag waarom Balkenende pas vijf dagen voor de verloving van prins Johan Friso met Mabel de AIVD verzocht een meer diepgaand onderzoek te doen naar het verleden van Wisse Smit. De premier antwoordde dat de aanstaande verloving een nieuwe gesprek met het paar noodzakelijk maakte, omdat Wisse Smit door de verloving weer een stap dichter bij de koninklijke familie zou komen. De „nadere precisering” die Wisse Smit in dat gesprek gaf over haar contacten met Bruinsma en over de inmiddels in de gevangenis verkerende Bosniër Sacirbey, brachten Balkenende tot het verzoek aan de AIVD tot nader onderzoek.

Ook dat onderzoek leverde overigens geen belastende informatie op grond waarvan de verloving niet zou kunnen doorgaan of op grond waarvan extra onderzoek nodig zou zijn, aldus de premier.

Minister Remkes ontkende donderdag klip en klaar dat Wisse Smit voorinzage zou hebben gehad in haar eigen AIVD-dossier, voordat zij in juni gesprekken voerde met premier Balkenende.

Volgens de bewindsman was het niet alleen wettelijk onmogelijk om al vóór juni diepgaander onderzoek te doen naar het verleden van Wisse Smit, maar was dit ook om allerlei redenen onwenselijk. Het kabinet was bang dat het tot tumult in de media zou leiden als de AIVD zou gaan praten met mensen in de haven van Muiden, de plaats waar Bruinsma vaak vertoefde.

Het kabinet zegde donderdag toe de werkwijze van de AIVD nog eens goed tegen het licht te zullen houden. Ook zal het nagaan of in de toekomst nieuwe leden van het Koninklijk Huis op een andere wijze gescreend moeten worden.