Volgens Toine Spapens, hoogleraar criminologie aan de Universiteit van Tilburg, spruit de pillenproductie in Brabant voor een deel voort uit de oude smokkelcultuur uit de jaren 60. „Toen de vraag naar amfetamine ontstond, schakelde de kring van sociale netwerken en familieverbanden onder andere over op amfetaminen en later op xtc. Met de smokkel tussen Nederland en België was niets meer te verdienen, toen de Benelux er kwam.”

De meest recente vondst was in de nacht van dinsdag op woensdag in een bos bij Oisterwijk. Daar werden 41 vaten met drugsafval gevonden. Die vondst staat niet op zich. In de eerste 1,5 maand van dit jaar vond de politie 30 keer gedumpt drugsafval. Ter vergelijking; in heel 2011 kwam de politie nog 60 keer een dumping tegen, in 2012 lag dat aantal op 90.

Spapens zegt dat de politie zich zorgen maakt over de concentratie van synthetische drugs in Noord-Brabant. Hij wordt door de politie regelmatig geconsulteerd over de achtergronden en ontstaansgeschiedenis van de drugscriminaliteit. „De politie is ermee bezig, maar ook voor hen is de vraag waarom juist hier een concentratie te zien is van synthetische drugs.”

Cees van Spierenburg, tot voor kort landelijk officier synthetische drugs en nu met pensioen, onderschrijft de stelling dat de smokkelcultuur een rol speelt. „Het is historisch verklaarbaar. In Brabant werd veel gesmokkeld, van illegaal gestookte jenever, tot boter en sigaretten.”

Maar, zo zegt Van Spierenburg ook, „de diepere sociologische oorzaken zijn nooit onderzocht”. „We hebben het ons altijd heel erg afgevraagd waarom dit probleem zich vooral in Noord-Brabant en Limburg afspeelt. De mensen die zich ermee bezighouden wonen er ook. Je ziet dat het zwaartepunt in het zuiden van het land ligt, maar ook in andere delen worden soms grote vangsten gedaan.”