„Wij zijn verslagen en verbijsterd door het plotselinge overlijden van onze allerliefste dochter, zus, tante, vriendin en nichtje.” Zo luidt de tekst op de rouwkaart van Gertrude N. De vrouw is 39 jaar oud als ze onder mensonterende omstandigheden overlijdt aan een bacteriële infectie. Moederziel alleen, op haar toilet.

Op de billen van de vrouw zien schouwartsen na haar overlijden twee grote ontstoken en niet verzorgde wonden. „Daar komt roodbruine, stinkende rommel uit”, mailde ze een maand voor haar overlijden aan haar ‘arts’ Van D. Deze stelde haar gerust door te zeggen dat de wonden bij Gertrudes genezingsproces horen. Net als de braakneigingen, de zweetaanvallen, de ontstekingsverschijnselen in haar liezen én haar tandvlees en de zwarte diarree.

Of het lijden Gertrude N. bespaard had kunnen blijven? Ja, oordeelde de rechtbank Groningen gisteren. Een eenvoudige antibioticakuur, mits tijdig ingezet, had zeer waarschijnlijk volstaan. Dat Gertrude die niet kreeg valt geheel op het conto van Van D. te schrijven. Gertrudes ontmoeting met de vrouw werd haar ondergang.

Medio 2005 ontmoeten de twee vrouwen elkaar voor het eerst. Van D. heeft een praktijk voor klassieke homeopathie en runt een dierenpension. Wonder boven wonder slaagt ze erin de zieke kat van Gertrude weer beter te krijgen. Het dier, al opgegeven door de dierenarts, knapt op door een korrelbehandeling van Van D.

De energiekorrels, bolletjes melksuiker met een licht pijnstillende werking, wekken Gertrudes belangstelling. De bolletjes, ook wel energiepleisters genoemd omdat ze met leukoplast op het lichaam moeten worden geplakt, activeren en reinigen het zenuwstelsel, aldus Van D. Ze blijft de pleisters voorschrijven, ook als Gertrude met serieuze gezondheidsklachten begint te kampen. Familie, vrienden en kennissen die het wagen om de korreltjesbehandeling te bekritiseren, worden weggestuurd. Volgens Gertrudes vader werd Geertje „haar godin.” Hij zegt dat in een slachtofferverklaring, voorgelezen door de rechter aan het eind van de rechtszitting op 7 maart.

De rechtszaak is belangwekkend omdat veroordelingen van alternatieve genezers spaarzaam zijn, waardoor justitie weinig handvatten heeft bij de strafvervolging. Richtinggevend is vooral de vrijspraak van medium Jomanda in 2009, vorige week definitief geworden na een arrest van de Hoge Raad.

In de zaak-Jomanda spreekt de rechter uit dat alternatieve artsen en therapeuten vallen onder de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst, ook al staan ze niet ingeschreven in het artsenregister. Om die reden hebben ze een zorg- en informatieplicht. Schendt een kwakzalver die plicht, dan komt een strafrechtelijke veroordeling in beeld. Voorwaarde is wel dat er een causaal verband moet zijn tussen die schending en het overlijden van een patiënt. De Jomandazaak liep daar op stuk. Haar patiënte, actrice Sylvia Millecam, consulteerde zo veel kwakzalvers dat de invloed van het medium volgens de rechter niet meer „zwaarwegend” kon worden genoemd.

In de zaak-Van D. is volgens het vonnis wel aan alle voorwaarden voor een veroordeling voldaan. De alternatieve arts uit Drenthe liet na Gertrude te waarschuwen voor het experimentele karakter van haar behandeling en hield de vrouw weg bij regulier werkende artsen. Zij schond haar zorgplicht op grove wijze door de infectie waaraan de vrouw uiteindelijk overleed een bewijs van een succesvol reinigingsproces te blijven noemen en verder geen actie te ondernemen.

De strafeisen van justitie, onder meer een voorwaardelijke celstraf van acht maanden, gaan de rechter dan ook niet ver genoeg. „Godin Geertje” krijgt een beroepsverbod van tien jaar en tien maanden cel, waarvan vijf voorwaardelijk, zodat ze vijf maanden moet zitten. Uit die straf spreekt een duidelijke norm: met energiekorreltjes experimenteren op zieke katten is prima, maar een patiënt is geen proefkonijn.