Barneveld heeft zeventien bronzen beelden in de gemeente voorzien van het systeem, dat is ontwikkeld door het bedrijf Art Salvage. In de gemeente Tiel heeft het een soortgelijk systeem geïnstalleerd, maar dan zonder internetplatform en sms-berichten zoals in Barneveld.

Directe aanleiding voor de gemeente Barneveld om na te denken over beveiliging van bronzen beelden was een poging anderhalf jaar geleden om het beeld ”De reus Bunckman” in het centrum van Voorthuizen te stelen, aldus Inge Jongeneel, veiligheidscoördinator van de gemeente Barneveld. „Het is blijkbaar nodig. Verzekeraar Achmea spreekt van een verdrievoudiging van de diefstal van bronzen kunstwerken in de afgelopen twee jaar.”

Onder meer verdween in De Steeg (gemeente Rheden) het levensgrote beeld van de schrijver Simon Carmiggelt en zijn vrouw Tiny, gezeten op een bankje. Het kunstwerk werd in stukken teruggevonden. Hans Bruinzeel van Art Salvage noemt als sprekend voorbeeld de roof van het beeld ”De denker” van Rodin uit de tuin van het Singer Museum in Laren. „Een paar dagen later kwam het zwaar beschadigd boven water, het restauratieproject duurde twee jaar en kostte zeker een half miljoen euro.”

Populair materiaal

Bronzen beelden zijn populair bij dieven, aldus Bruinzeel. „Brons is een mengsel van koper en tin, en het gaat de rovers om het koper. Eigenlijk vreemd dat ze zo veel risico nemen, want schroothandelaren betalen per kilo koper nog geen 6 euro, slechts een fractie van wat een beeld op de kunstmarkt zou opbrengen.”

Bescherming van bronzen beelden wordt volgens Bruinzeel tot nu toe vooral gezocht in systemen die het brons kunnen lokaliseren (met gps) of die aangeven dat het brons inderdaad uit een bepaalde gemeente komt (met DNA-code en -spray). „Daarnaast zijn er oplossingen die zich richten op het vertragen van diefstal. Het beeld kan worden verankerd of er wordt een metalen buis in bevestigd die het zagen met een slijptol bemoeilijkt. In de meeste gevallen is dan de schade echter al toegebracht en zit, al wordt de dief gestopt, de eigenaar met hoge restauratiekosten.”

Sokkel

De vinding van Art Salvage, Scalp (SCulpture ALert Protection), schrikt de dief af vóórdat een beeld schade oploopt, legt Bruinzeel uit. „Ons systeem wordt ingebouwd in de sokkel, zodat dure en onnodige ingrepen in het beeld zelf, zoals met gps-apparatuur of met een metalen buis, niet nodig zijn. Bij een poging tot diefstal wordt een alarmsignaal van 110 decibel geactiveerd en worden er via een internetplatform sms-berichten verstuurd naar buurtbewoners en bijvoorbeeld een meldkamer van de politie of een wijkagent. Aan het systeem kunnen, zoals in Barneveld gebeurt, ledlampen worden toegevoegd die aanflitsen als het alarm afgaat.” De lampen en een sticker op de sokkel moeten potentiële dieven op andere gedachten brengen.

In de gemeente Barneveld werken inmiddels zo’n veertig buurtbewoners mee, vertelt Jongeneel. „We streven naar ten minste drie per beeld. Van de ontvangers van een sms-bericht verwachten we dat ze mogelijk een signalement van de daders of een kenteken kunnen doorgeven. Het is zeker niet de bedoeling dat ze zelf voor politieagent gaan spelen. De oplossing van Art Salvage spreekt ons aan omdat ze aansluit bij ons beleid om de burger bij de directe leefomgeving te betrekken.”

Het systeem voor de zeventien beelden kost de gemeente zo’n 50.000 euro. „Maar”, reageert Bruinzeel. „Dat kost het je ook als je een beeld dat gestolen is opnieuw moet laten gieten.”