Volgens Van der Ham kunnen reformatorische christenen niet houden wat ze hebben. Hun loyaliteit ten opzichte van de instellingen binnen de gereformeerde gezindte zal deze instellingen niet redden.

Wat zijn de kansen en de bedreigingen voor reformatorische instellingen? De onrust over de kabinetsplannen voor de ouderenzorg groeit. Het rapport van onderzoeksbureau Berenschot gooide de afgelopen dagen olie op het vuur. Volgens Berenschot is in 2020 het aantal Nederlandse verpleeg- en verzorgings­huizen bijna gehalveerd.

De ontstane ophef verbaast Van der Ham. „We praten als sector al jaren over veranderingen in de zorg.” Van der Ham, lid van de gereformeerde gemeente in Krimpen aan den IJssel, is sinds 2010 voorzitter van de raad van bestuur van de christelijke Lelie zorggroep in Capelle aan den IJssel. Tot deze zorggroep behoren Agathos, Curadomi, Cruciaal GGZ, De Driehoek en Wonen, Zorg en Welzijn. De Lelie zorggroep telt 3500 werknemers en biedt onder andere thuiszorg, ambulante hulpverlening, kerkmaatschappelijk werk, verpleging en verzorging en geestelijke gezondheidszorg in een groot deel van Nederland.

Geldt de hoogste alarmfase voor de ouderenzorg?

„Zeker, dit worden de jaren van de waarheid. Verschillende verzorgingshuizen van het oude stempel gaan verdwijnen. Ook in de reformatorische tehuizen zijn veranderingen onvermijdelijk. Zo is voor nieuwe cliënten met een lichte zorgbehoefte wonen en zorg al sinds 1 januari gescheiden. Zij moeten zélf de huur van een kamer in een instelling betalen. Tegelijkertijd beantwoorden de woonruimten in verschillende centra niet aan de eisen van het kabinet en kunnen deze instellingen niet de huurprijs vragen die nodig is voor een gezonde exploitatie.”

Is er een reddingsboei te vinden?

„Ik vind schaalvergroting geen vies woord. Onder de paraplu van een zorggroep kunnen bedrijven zelfstandig blijven functioneren. Tegelijkertijd beschikken ze over kennis van experts die ze afzonderlijk niet zouden kunnen betalen. Meer dan ooit bestaat de urgentie van serieuze samenwerking tussen christelijke organisaties.”

Eén organisatie met alle aanbieders van reformatorische ouderenzorg is de oplossing?

„Dat betwijfel ik, hoewel het een goede start zou zijn. Ouderenzorg wordt op dit moment via de AWBZ vergoed, maar die financiering zal via de WMO steeds meer bij gemeenten komen te liggen. Ik kan nu nog reformatorische zorg leveren aan cliënten die bij mij een woning huren. Als gemeenten het voor het zeggen krijgen, wordt dat twijfelachtig. Zij willen slechts met enkele zorgaanbieders praten. Eén grote organisatie voor reformatorische ouderenzorg zou zorg moeten bieden in circa tien centra verspreid over het land. De decentralisatie die de overheid voorstaat, vormt een groot gevaar voor zo’n landelijk opererende zorgaanbieder. We moeten lokaal een vuist maken om een goede gesprekspartner voor gemeenten en verzekeraars te kunnen zijn.”

Dus aanhaken bij christelijke collega’s in de buurt?

„Ja, om de Bijbelgetrouwe zorg te redden. We moeten de blik niet alleen op de ouderenzorg richten, maar zoeken naar verbreding. Gemeenten doen graag zaken met organisaties die zowel gehandicaptenzorg, jeugdzorg, thuiszorg als maatschappelijk werk bieden. Zo’n zorgaanbieder kan een veelvoud aan kleinschalige reformatorische voorzieningen opzetten. Dichtbij en kleinschalig zijn de onderwerpen van de toekomst.”

Verwatert de identiteit niet?

„De tijd van een defensieve opstelling is voorbij. We moeten onze identiteit ínbrengen, ons proactief opstellen in plaats van te reageren op ontwikkelingen. Kies een bedrijfsmodel waarbij de diverse onderdelen van het bedrijf een eigen statuut, ondernemingsraad en cliëntenraad krijgen. Dit voorkomt dat je de identiteit verkwanselt.”

Kunnen reformatorische christenen zelf een steentje bijdragen?

„Het stelt mij teleur dat Pro Life Zorgverzekeringen zo klein is. Christenen moeten nu massaal kiezen voor de enige christelijke zorgverzekeraar in ons land. Dan zullen christelijke zorginstellingen en Pro Life een serieuze gesprekspartner vormen voor gemeenten. Zo kan Bijbelgetrouwe zorg op veel plaatsen behouden blijven in een tijd waarin een gure, anti-christelijke tegenwind waait. Het respect voor identiteitsgebonden zorg moet vandaag de dag bevochten worden.”