Bijzonder in de Passagezaak is dat justitie in zee is gegaan met een zware crimineel, kroongetuige Peter la S., die zelf betrokkenheid bij een moord heeft bekend. De spijtoptant heeft vele verklaringen afgelegd over een reeks liquidaties. La S. zit in een getuigenbeschermingsprogramma. Op welke waarde zal de rechtbank de verklaringen van de kroongetuige schatten?

Voor justitie, die talloze uren in de megazaak heeft gestopt, staat vast dat de inzet van een criminele kroongetuige onontbeerlijk was. De aanklagers vinden dat Peter la S. een betrouwbaar verhaal heeft verteld. Het OM bezweert dat zijn verklaringen niet voor zoete koek zijn geslikt.

In 2009 toonde strafrechtgeleerde prof. mr. Theo de Roos zich in deze krant kritisch over de inzet van een criminele kroongetuige. „Ik begrijp wel dat justitie in dit soort zaken bewijsnood kent. De liquidaties spelen zich af in een gesloten wereld. Maar hier is sprake van haaien vangen met een haai. Kun je daar als overheid aan meewerken? Hoe groot mag de boef zijn wanneer hij als kroongetuige optreedt?” Ook de verdediging toonde zich kritisch over de kroongetuige. Tegen La S. is een gehalveerde eis geformuleerd: acht in plaats van zestien jaar.

Opvallend is dat het er in de zaak rond de moord op de omstreden zakenman Kees Houtman in 2005 op lijkt dat Peter la S. de waarheid spreekt. La S. zegt dat hij bij die moord betrokken is. Hij verklaarde dat hij na de moord een wapen in de Amstel heeft gegooid. Later vond de politie daar daadwerkelijk een wapen.

In mei vorig jaar eiste het OM zes keer levenslang in de zaak-Passage. Die straf vroegen de aanklagers onder meer voor hoofdverdachte Jesse R. Die voormalige kompaan van kroongetuige Peter la S. wordt verdacht van betrokkenheid bij diverse moorden.

Ook tegen Mohammed R. is de hoogste straf geëist. Hij wordt onder meer verdacht van betrokkenheid bij de moord op twee Joegoslaven in 1993 en de moord op een drugscrimineel en diens vriendin in 1993.

Levenslang eiste het OM eveneens tegen de „levensgevaarlijke moordenaar” Siegfried S. en tegen vermeend moordmakelaar Fred R. Ook Dino S. en Ali A. hoorden levenslang tegen zich eisen. Wijlen Willem Endstra noemde Dino S. de „koning van de onderwereld.”

Het is de vraag of de rechters de eis van levenslang in het geval van Dino S. en Ali A. zullen volgen. Het OM beschouwt hen als organisatoren van verschillende liquidaties. Of daar genoeg bewijs voor is, lijkt twijfelachtig. De rechtbank ontsloeg beide mannen eerder uit voorarrest. Dino S. zit in verband met een andere veroordeling nog wel achter slot en grendel.

Nederlands bekendste crimineel, Willem Holleeder, staat op dit moment niet terecht in verband met liquidaties. Niet uitgesloten is dat hij zich op een later moment alsnog voor de rechter moet verantwoorden.

In het Passageproces leunt het openbaar ministerie niet alleen op de verklaringen van Peter la S. Zo is er tegen vermeend moordmakelaar Fred R. meer bewijs. Alex de B. heeft belastend verklaard tegen Fred R. in verband met de moord op kroegbaas Thomas van der Bijl in 2006.

Alex de B. werd aanvankelijk benaderd om de moord op Van der Bijl te plegen. Tegen Fred R. is levenslange celstraf geëist.

Het lijkt erop dat na morgen het lijstje met levenslang gestraften zal worden uitgebreid. Goed mogelijk is dat een of meer partijen in hoger beroep zullen gaan.

Definitief gesloten lijkt het omvangrijke Passageboek daarom nog niet.