Op Prinsjesdag presenteerde het kabinet zowel het idee om een eigen risico van 200 euro te introduceren per 2005 als het plan om met ingang van 2004 een eigen bijdrage van 1,50 euro per doktersrecept vast te stellen. Vooral op het laatste plan (de medicijnknaak) kwam veel kritiek. Bij de algemene politieke beschouwingen maakte ook regeringspartij CDA bezwaar.

In eerste instantie werd toen als compromis de eigen bijdrage of medicijnknaak gebonden aan een maximum van 100 euro per jaar. Keerzijde daarvan was dat het bedrag omhoogging van 1,50 naar 1,70 per doktersrecept. Ook daartegen bleven het CDA en de oppositiepartijen zich echter verzetten.

Deze week werd duidelijk dat het kabinet bereid is de medicijnknaak te laten vervallen. Vrijdag vond het daarbij de dekking. De verhoging van het algemene eigen risico van 200 naar 250 euro biedt echter voor 2004 nog geen soelaas, omdat deze maatregel pas voor 2005 gepland staat. Daarom zullen ook de zelfzorgmiddelen, zoals pijnstillers, uit het ziekenfondspakket verdwijnen.

Die maatregel levert volgend jaar onvoldoende op, maar dat gat in de begroting wordt gedicht door het extra geld dat het later oplevert, in de boeken alvast naar voren te halen. Premier Balkenende bestreed vrijdag dat chronisch zieken veel nadeel ondervinden van het schrappen van de zelfzorgmiddelen. Hij wees erop dat zij vaak vooral aangewezen zijn op door artsen voorgeschreven medicijnen.

Overigens nam het kabinet vrijdag ook een maatregel om de fraude met zorgpasjes tegen te gaan. Patiënten van ziekenhuizen en poliklinieken moeten zich voortaan voor behandeling identificeren. De maatregel geldt alleen voor ziekenfondsverzekerden. Het kabinet wil bovendien dat patiënten die frauderen met rekeningen, voortaan een boete moeten betalen.