Afvallen doe je ook met je hoofd
RIJSWIJK (ANP) – Afvallen is, buiten de fysieke uitdaging, ook een kwestie van cognitieve verandering. Gedrag dat er al jaren is, moet plotseling radicaal anders worden. Dat is te trainen, maar vergt mogelijk jaren en kost energie. Dat zegt professor Anita Jansen van de Universiteit van Maastricht.
Jansen onderzoekt de invloed van psychologische processen op succes bij het lijnen, oftewel afvallen en dat gewichtsverlies langere tijd behouden. Slechts zo’n 20 procent van alle mensen die begint met afvallen boekt dat succes. „Uit een vooronderzoek bleek dat deze bij groep mensen het water niet in de mond liep als ze lekker eten zagen, terwijl dit wel het geval was bij de groep die uiteindelijk geen succes boekte.” Wie sterk reageert op lekker eten, heeft meer moeite het te laten staan.
De alom aanwezige verleidingen zoals snoepreclames, met neon verlichte fastfoodketens en de frituurhoek in de bedrijfskantine verleiden, maar het is vooral zaak niet te twijfelen of je wel of niet mag toegeven. „Als je met jezelf afspreekt dat kroketten niet voor jou zijn, is het makkelijker niet toe te happen.”
Volgens Jansen zijn beheersing van het vaak impulsieve overeten en training van ander gedrag de sleutel tot succesvol afvallen, een goed voornemen van veel mensen aan het begin van elk nieuw jaar. „Het staat als een paal boven water dat je minder calorieën moet binnenkrijgen dan dat je verbrandt om af te vallen. Dat is moeilijker als je impulsief bent en gaat twijfelen over wat je wel en niet zal eten. Als je duidelijke regels voor jezelf opstelt en je jezelf traint daaraan te houden, kom je ook niet in de verleiding.”
Uiteindelijk moet iemand met het voornemen om af te vallen zijn eetpatroon, en dus bepaalde gewoontes, blijvend veranderen. „ Dat is ook een cognitieve verandering. Het is er bij veel mensen ingesleten dat ze vet en zoet eten lekker vinden. Het kan lang duren voordat je iets anders zoals groentes lekker gaat vinden”, zegt Jansen.
Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat zo’n cognitieve aanpassing wellicht 2 jaar kan duren. „Dat weten we niet zeker, maar het automatiseren van nieuw gedrag kost tijd. Daarbij helpt het om te kijken naar wat voor jou als individu de makkelijkste manier is om minder calorieën binnen te krijgen. Ineens alles laten staan heeft geen zin. Bovendien moet je aanpak uitvoerbaar zijn. Besluit bijvoorbeeld om niet te snoepen, maar wel de maaltijden nagenoeg hetzelfde te laten. Dat scheelt vaak al een hoop.”