De cementmolen draait volop bij Slot Loevestein. Enkele werkmannen zijn druk in de weer om het kasteel de facelift te geven die het na 25 jaar weer nodig heeft. De renovatie moet voor het komende zomerseizoen klaar zijn en heeft dan 8 miljoen euro gekost, waarvan de rijksoverheid 3,5 miljoen betaalde.

Ondertussen wil dezelfde rijksoverheid jaarlijks 220.000 euro besparen door vanaf volgend jaar Loevestein geen subsidie meer te geven voor pr en het aantrekken van publiek. Naast Loevestein zouden ook de rijksmusea Huize Doorn, het Rijksmuseum Twenthe in Enschede en het Geldmuseum in Utrecht geen geld voor deze doeleinden meer mogen krijgen.

De maatregel om de vier rijksmusea te korten met in totaal 1,7 miljoen euro loopt vooruit op de afstoting per 2017 van een lange lijst aan rijksgebouwen, waaronder Loevestein. Minister Bussemaker verdedigt de maatregel 17 december in de Kamer.

De ChristenUnie stelde Kamervragen over de kwestie. Fijntjes herinnerde de fractie de regering eraan dat staatssecretaris Zijlstra van Cultuur Loevestein in augustus vorig jaar nog complimenteerde over het voldoende ”cultureel ondernemerschap” en stelde dat het kasteel daarvoor nu wordt afgestraft. Loevestein haalt veel bedrijven binnen die tegen commerciële prijzen het kasteel afhuren voor presentaties.

Het slot trekt jaarlijks zo’n 120.000 bezoekers. Van hen kopen er 70.000 een kaartje, 10.000 komen er voor bijeenkomsten waarvoor het hele kasteel is gehuurd. De rest gebruikt het kasteel als pleisterplaats en bezoekt de taveerne.

„Wat wij willen, is het openhouden van deze historische plek voor het publiek”, zegt directeur Ien Stijns, die al vijftien jaar leidinggeeft aan het slot. Ze somt de sterke punten van het slot op. „Het kasteel is onderdeel van de Hollandse Waterlinie, het ligt op een mooi punt in het rivierenland, waar Maas en Waal samenvloeien. Het is ook belangrijk voor de regionale en nationale geschiedenis. Zo vertellen we onder meer het verhaal van de ontsnapping van Hugo de Groot, maar ook dat van de stichter van het slot, de roofridder Dirk van Loeff, en van de blinde veerbaas Bastiaan van Pippeling.”

Stijns zit boordevol plannen om ‘haar slot’ te redden. Om te beginnen startte ze een lobby met de lagere overheden. Vrijdag overlegde Stiens met gedeputeerden uit Gelderland, Zuid-Holland en Noord-Brabant, en de wethouders van de vier buurgemeenten die Loevestein steunen in de strijd om open te blijven: Zaltbommel, Gorinchem, Lingewaal en Woudrichem. Maandag gaan zeker 500 inwoners uit deze gemeenten naar Den Haag om het protest tegen de subsidiekorting kracht bij te zetten. Dan komt ook Hugo de Groot weer uit zijn kist om een protesttraktaat aan te bieden. „Wij willen extra tijd kopen om helemaal op eigen benen te gaan staan.”

Ook trekt Loevestein samen op met Huize Doorn en het Rijksmuseum Twenthe om de subsidiekorting de komende vier jaar te beperken. Verder zoekt Stijns samenwerking met de molens in Kinderdijk, het Nationaal Park en Museum Biesbosch, het Glasmuseum in Leerdam en landgoed Mariënwaerdt in Beesd. „We denken aan een corporatie, waarbij minder geld wordt uitgegeven, onder andere door verkleining van de top van de organisaties en vergroting van de inkomsten.”

Voor dat laatste doel startte het kasteel ook met het project ”1001 bommen en granaten”, over Loevestein als onderdeel van de Hollandse Waterlinie. Zo ruikt het in de Kruittoren al naar de productie van buskruit. De huisjes waar vroeger de soldaten in woonden, zijn verbouwd als expositie over archeologische vondsten en het leven van de soldaten.

Ook de sociale media worden in de strijd geworpen om het slot open te houden. Na een oproep op Facebook kwamen dertig mensen brainstormen over verhoging van de inkomsten.

Stijns wil Loevestein nog vaker aan bedrijven gaan verhuren, zonder dat het slot zijn publieksfunctie verliest. „De rijksoverheid vindt het prima als het kasteel een pretpark wordt. Zij deinst niet terug voor een toekan (de mascotte van de Van der Valkrestaurants als toonbeeld van de commercialisering, GW) op de torens van Loevestein. Dat gaat wat mij betreft niet gebeuren.”

slotloevestein.nl