Litouwers stoken zich arm en willen dus nieuw regime
VILNIUS (AP) – De conservatieve premier Andrius Kubilius van Litouwen hoeft bij de verkiezingen van zondag niet op de gunst van de kiezers te rekenen. Sterk gestegen energiekosten, hoge werkloosheid en een gedaalde levensstandaard drijven de kiezers waarschijnlijk in de armen van linkse of populistische partijen.
Bij een overwinning van links wordt het streven naar toetreding tot de Europese muntunie op de lange baan geschoven. „De groei van de economie remt af, het inkomensniveau blijft laag en 25 procent van de bevolking ontvangt het minimumloon. Litouwen kan wel wachten totdat de eurozone er als club weer beter aan toe is”, zegt Algirdas Butkevics van de Sociaal-Democratische Partij.
In een afzonderlijk referendum dat tegelijk met de verkiezingen wordt gehouden zullen plannen voor de bouw –samen met Estland, Letland en het Japanse Hitachi– van een nieuwe kerncentrale waarschijnlijk worden afgeschoten. Voorstanders van het project zeggen dat het een belangrijke stap is om de afhankelijkheid van Rusland te verminderen. Maar tegenstanders zeggen dat ook andere landen van kernenergie afstappen.
De verkiezingen zijn op de dag dat het winterstookseizoen in Litouwen begint en staatsbedrijven beginnen met hun warmteleveranties aan de bevolking. Sinds Litouwen zijn verouderde kerncentrale drie jaar geleden sloot, is het land voor zijn energievoorziening afhankelijk van Russisch aardgas. De prijzen liggen torenhoog.
Veel mensen zoeken alternatieven om hun huizen te verwarmen. „Ik zou deze dieven misschien nog wel kunnen betalen, maar van mij krijgen ze geen cent meer”, zegt Solveiga Norkiene, een lerares Engels die onlangs overstapte op een houtkachel. Zij verdient 1500 lita (430 euro) en ruim de helft daarvan ging vorige winter op aan het verwarmen van haar driekamerwoning uit de sovjettijd.
Volgens een peiling van het bureau Vilmorus wil zo’n 14 procent van de kiezers op de Sociaal-Democraten stemmen en 12,7 procent op de Arbeidspartij. Orde en Gerechtigheid, de populistische partij van de in 2004 uit het presidentiële ambt gezette Rolandas Paksas, volgt met 8 procent op de derde plaats. Maar 7 procent zou op de conservatieve partij van Kubilius stemmen.