De provincie zal bij dalende prijzen rekening moeten houden met verlies op de ‘overtollige’ grondvoorraad, zo concludeert de rekenkamer van de drie noordelijke provincies. Friesland kocht in de onderzochte periode ruim 1000 hectare aan. „De provincie was zeer actief op de grondmarkt.”

Opvallend is volgens de rekenkamer dat de provincie onderhandelingen over grondaankopen begon „zonder voldoende houvast en kennis”. Voorafgaand aan de transactie vond bijvoorbeeld geen onafhankelijke waardebepaling plaats. Taxatierapporten werden pas na de aankoop vastgesteld, waarbij het onderhandelingsresultaat ook direct de taxatiewaarde werd, zo blijkt uit het onderzoek.

De provincie heeft de grond vooral verworven met het oog op enkele grote infrastructurele projecten, zoals de Centrale As (de aanleg van een autoweg in Noord-Friesland), de Haak om Leeuwarden (betere ontsluiting van de Friese hoofdstad) en verbetering van de N381 (Drachten-Drentse grens). Zij deed dat op basis van vrijwilligheid, „zonder onteigening als stok achter de deur”. Daarom werd er volgens de rekenkamer te veel betaald, onder meer aan landbouwers die werden uitgekocht.

Zuur is bovendien dat de „ruimhartige benadering van de provincie” nauwelijks effect heeft gehad, concludeert de rekenkamer: de projecten hebben toch vertraging opgelopen.

Volgens de provincie valt het wel mee met de risico’s. „Op lange termijn zal het actieve aankoopbeleid sober en doelmatig blijken te zijn”, aldus het college van Gedeputeerde Staten in een reactie. Wel onderzoekt Friesland of bedrijven financieel voordeel uit grondtransacties hebben behaald.