De landelijke kerkvergadering van de GKV, bijeen in conferentiecentrum Mennorode in Elspeet, buigt zich deze week over de derde, herziene versie van de conceptkerkorde, de zogenoemde Werkorde 3. Het is de bedoeling dat de synode de tekst „in eerste lezing” vaststelt, waarna de kerken zich er op classisniveau over mogen beraden en eventueel „zwaarwegende consideraties” kenbaar mogen maken. De volgende generale synode stelt de tekst van de herziene kerkorde dan in tweede, definitieve lezing vast.

Ouderling H. Bondt (Deventer), ouderling P. Mars (Leusden) en ds. J. Wesseling (Putten) legden dinsdag de vinger bij de bepaling dat de kerken, ambtsdragers en gemeenteleden zich moeten „houden aan” de kerkorde en de kerkelijke regelingen en besluiten. Volgens hen is dat te strikt geformuleerd en niet overeenkomstig de praktijk.

De synode verwierp echter het voorstel van ouderling Mars om de tekst te wijzigen in: „De kerken, ambtsdragers en gemeenteleden leven de kerkorde en de kerkelijke regelingen en besluiten in kerkelijke stijl na.”

De tekst in de kerkorde is niet bedoeld om de balans van de praktijk op te maken, zei ds. H. H. J. Feenstra uit Kampen. „In 1 Korinthe 12 staat dat we het lichaam van Christus zijn. Dát is de regel, de positie. Vervolgens moeten we dit gaan waarmaken. Zo is het ook met het houden aan de kerkorde.”

Mr. P. T. Pel zei namens het deputaatschap herziening kerkorde dat er in feite geen verschil bestaat tussen de woorden „houden aan” en „naleven”. „Het zit vooral in de beleving van deze woorden. De een vindt „houden aan” te formeel, een ander vindt „kerkelijke stijl” net een elastiek, waarmee je alle kanten op kunt. Maar dat is niet de bedoeling van deze tekst. Als we zeggen: „houden aan”, dan is dat niet bedoeld als „wet op wet” of „regel op regel”, maar het betekent ook niet dat je je eigen gang kunt gaan.”

In de werkorde stellen de GKV dat de kerken de taak hebben om „bij ernstige openbare aantasting van Gods naam of bedreiging van de vrijheid van godsdienst” de overheid daarover aan te spreken. Ds. P. Niemeijer (Den Helder) vroeg zich af hoever dat gaat. „Wat is het criterium? Moeten we als kerk ook opkomen voor de vrijheid van godsdienst als het over de islam gaat?”

Volgens de predikant gaat het erom de „dienst van de kerk” te beschermen. Hij stelde voor de tekst te wijzigen in: „Wanneer het optreden van de overheid de vrije uitoefening van de dienst aan de Heer schaadt of bedreigt, spreken de kerken de overheid daarover aan.”

De synode verwierp zijn amendement met 11 stemmen voor en 23 tegen. Deputaat dr. S. Griffioen zei dat de kerk terughoudend zal zijn in het spreken, maar dat daar wel ruimte voor moet zijn. Volgens hem is het voorstel van ds. Niemeijer teveel gericht op het directe belang van de kerk. „Dat vinden we een te smalle basis. Neem bijvoorbeeld het ritueel slachten. Dat kan een reden zijn om als kerken publiekelijk te reageren.”

De synodeleden spraken ’s middags over de ambten. In de concept-kerkorde staat onder meer dat een predikant zijn ambt „voor het leven” ontvangt en zijn dienst met „onverdeelde toewijding” vervult. Meerdere synodeleden hadden moeite met deze formulering.

Deputaat ds. K. Harmannij (Nijmegen) benadrukte in dit verband de „geestelijke kant” van de kerkorde. „We willen duidelijk maken dat predikanten zich vrij, onverdeeld en zonder zorgen moet kunnen richten op de verkondiging van het Evangelie. Niet voor drie of vier jaar, maar voor heel hun leven.”

Ds. J. Ophoff (Zwijndrecht) stelde voor om artikel B 13.1 over de levenstaak van de predikant maar helemaal te schrappen. „De ene kant van de zaak is dat God mensen roept, maar de praktijk is óók dat predikanten vastlopen, met zorgen in hun hart rondlopen en zich afvragen of ze het werk wel hun hele leven volhouden. Ik vind de woorden „onverdeelde toewijding” te kwetsbaar.”

De generale synode neemt woensdag een besluit over het al dan niet schrappen van het artikel.

Lees meer over de synodes van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt in het dossier synodes.