Staatssecretaris Zijlstra van Cultuur geeft zondag het startschot voor het samenstellen van een nationale lijst van immaterieel erfgoed. Nederland heeft medio mei een Unescoverdrag ter bescherming van tradities en rituelen ondertekend.

Met de lijst ondersteunt Nederland gemeenschappen die zich inzetten om volksrituelen als Sint-Maarten, erwtensoep eten en Hindelooper schilderkunst niet verloren te laten gaan, maar actief door te geven aan een volgende generatie.

„Behalve voor materieel erfgoed is er nu ook oog voor het immaterieel erfgoed”, zegt Ineke Strouken, directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE). Het VIE gaat de inventarislijst samenstellen.

Immaterieel erfgoed is levend erfgoed, benadrukt Strouken. „Het beschermen ervan vraagt een geheel andere aanpak dan het beschermen van momenten en archiefstukken.”

Immaterieel erfgoed kan alleen worden beschermd als groepen mensen zich voor een bepaalde traditie of ritueel inzetten. Het bloemencorso is zo’n evenement, stelt Strouken. „Het corso verbindt de gemeenschap, het inspireert en het verleent identiteit.”

Genemuiden maakt zich sterk voor plaatsing van het bovenstemzingen op de lijst van immaterieel erfgoed. Een groepje muzikale inwoners wil deze zangvorm erkenning geven. En waardering. „Genemuiden denkt dat de nationale lijst mogelijkheden biedt om de bovenstem levend te houden.”

Ook andere christelijke tradities kunnen in aanmerking komen voor de lijst, meldt de VIE-directeur. „Denk bijvoorbeeld aan de bid- en dankdag. Of de processies en Allerzielen.”

Gemeenschappen kunnen zich bij het VIE aanmelden met hun traditie of ritueel. Een groep mensen heeft al een infobijeenkomst bijgewoond om de zondagse kerkgang aan te melden.

Het VIE heeft ongeveer 2000 groepen mensen in beeld die zich inzetten voor tradities en rituelen. Ongeveer 120 daarvan staan klaar om hun traditie voor te dragen. Groepen die zich hiervoor willen inzetten moeten een beschermingsplan opstellen waarin de knelpunten in de overdracht naar volgende generaties worden geïnventariseerd. De voordracht wordt gescreend door een toetsingscommissie.

Een van de voorwaarden voor opname is dat de rites een historische dimensie hebben. De eerste worden waarschijnlijk dit jaar al opgenomen. Het kunnen er enkele honderden worden.