Vredenburg, Utrecht. Naast het landelijk bekende muziekcentrum runt het Utrechtse bedrijf U-stal een bewaakte fietsenstalling. Kaartjesverkoper Albert Jansen doet vandaag goede zaken. De zon schijnt en het is markt. Een niet aflatende stroom klanten meldt zich aan de poort om het stalen ros voor 60 eurocent aan het wakend oog van Jansen toe te vertrouwen. ”Fietsen achter de boom, brom- en snorfietsen ervoor” sommeert een plakkaat.

Vijf jaar zat Jansen in de WAO. „Daarvoor werkte ik in een bakkerij van de Hema. Ik kreeg rugklachten en psychische klachten. Daarom moest ik stoppen. Toen ik me weer wat beter voelde, ben ik zelf uit de WAO gestapt. Ik was het zat. Ik kon aan de slag als bewaker van de fietsenstalling op Vredenburg. Daar heb ik nooit spijt van gekregen. Een prachtbaan. Ik wil hier niet meer weg.”

Jansen heeft een ID-baan. ID staat voor in- en doorstroom. Het zijn de vroegere Melkertbanen, bedoeld om WAO’ers en WW’ers weer aan het werk te helpen. De overheid betaalt het salaris. Maar niet lang meer. Vanaf 1 januari 2004 is het grotendeels afgelopen met dit soort gesubsidieerde arbeid. „Er komt veel minder geld beschikbaar, de termijn wordt korter en de banen staan alleen nog open voor mensen in de bijstand”, zegt Cor Bergenhenegouwen, directeur van U-stal. Hij ziet de bui al hangen. Een deel van zijn honderd medewerkers -allemaal mensen met een ID-baan- zal moeten afvloeien als er geen goede oplossing komt.

U-stal heeft elf bewaakte fietsenstallingen in Utrecht. Die op Vredenburg is de drukste, aldus Bergenhenegouwen. De tarieven verhogen om meer geld in het laatje…tje te krijgen, vindt de directeur geen goede oplossing. „De prijzen zijn al sterk gestegen: van 50 cent in oud geld naar 60 eurocent. Meer dan een verdubbeling. En dat in anderhalf jaar.”

Vlot somt Bergenhenegouwen de voordelen van bewaakte stallingen op. „Ze zijn een probaat middel tegen fietsendiefstal en je remt het autoverkeer af. Daar komt bij dat we werkgelegenheid creëren; mensen met een ID-baan kunnen uitstekend dienstdoen als toezichthouder in een stalling.” Alleen het salaris is niet om over naar huis te schrijven, geeft de directeur eerlijk toe. „Een ID’er begint met 103 procent van het minimumloon en klimt op tot maximaal 130 procent. Dan nog is het geen vetpot.”

Hoewel de toekomst van bewaakte fietsenstallingen onzeker is, laat Bergenhenegouwen de moed niet zakken. „We zijn in gesprek met de gemeente Utrecht om te kijken hoe we verder gaan. De gemeenten zijn straks verantwoordelijk voor de financiering van ID-banen. Duidelijk is al wel dat de gemeente Utrecht in de nieuwe situatie verschil gaat maken tussen opstapbanen en vangnetbanen. Beide soorten banen worden niet meer volledig gesubsidieerd en zijn tijdelijk van aard. Ik schat dat de loonkosten een half miljoen euro zullen stijgen. Dat betekent dat we moeten snijden in de dienstverlening. Minder goed lopende stallingen zullen moeten sluiten.”

De bezuinigingen op de ID-banen -680 miljoen euro- laten zich nu al gelden. Deze zomer zat de bewaakte fietsenstalling bij het postkantoor en een zwembad in Utrecht dicht omdat er geen geld was voor vervangend personeel in de vakantie. Ook de geplande uitbreiding van het aantal stallingplaatsen in het centrum van de Domstad en bij voetbalstadion Galgenwaard gaat niet door. Eerder dit jaar werd in Rotterdam een schoolstalling opgeheven. Ook Groningen hangt een dreigende sluiting van twee openbare fietsenstallingen boven het hoofd.

De kwestie houdt zijn medewerkers bezig, aldus Bergenhenegouwen. „Het maakt ze onzeker. En deze mensen komen allemaal al uit een onzekere situatie.”

De Fietsersbond vraagt minister Remkes van Binnenlandse Zaken extra geld te geven zodat de ID-banen in fietsenstallingen kunnen worden omgezet in gewone banen. De bond hamert op het effect van bewaakte stallingen tegen fietsendiefstal. Jaarlijks worden 800.000 fietsen ontvreemd. Woordvoerder Van der Steenhoven: „Gemeenten leggen ook geld toe op parkeergarages omdat ze het belangrijk vinden dat mensen hun auto op een veilige manier kwijt kunnen in de stad. Waarom dan geen geld gestopt in fietsenstallingen?”

Donkere wolken of niet, fietsbewaker Jansen blijft voorlopig nog even kaartjes verkopen. En banden plakken. Voor vijf euro dicht hij het gaatje.