Dat stelt het Trimbos-instituut in een onderzoek dat maandag samen met het jaarverslag van Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg werd gepresenteerd. Veldwerkers van deze hulpverleningsinstelling gaan op zoek naar de zorgmijders en vullen daarmee gaten in de zorg op.

Het aantal dak- en thuislozen loopt verder op. Vorig jaar vingen de instellingen van het Leger 24.068 dak- en thuislozen op, 1500 meer dan in 2001. Het Leger schat op basis hiervan het aantal dak- en thuislozen op 72.000, tegen 68.000 in 2001. „Wetenschappers zeggen: Dat kan niet waar zijn”, aldus directeur drs. C. A. Voorham van de welzijnspoot van het Leger. „Ik zou graag willen dat het niet waar was.”

Mensen zonder vaste woning zitten vaak in een vicieuze cirkel. Ze hebben vaak meerdere problemen tegelijk: verslaving, psychische problemen, geen inkomen, sociaal isolement. Met schulden kunnen ze niet bij een woningbouwvereniging terecht voor een huurwoning, waardoor ze dakloos blijven. „Er zijn veel muren, hoge schotten en talloze kastjes waar ze naartoe worden gestuurd”, aldus Voorham.

„De politiek wil niet investeren in deze mensen. Maar het zijn mensen van vlees en bloed, die recht hebben op een bestaan. Er wordt gezegd dat ze geen economisch nut hebben, maar er is meer dan dat.”

De politieke realiteit is dat er wordt bezuinigd. Vorig jaar heeft toenmalig CDA-kamerlid Rietkerk nog gezorgd voor 5 miljoen euro voor de sociale opvang van dak- en thuislozen. Dat geld moest echter over dertig grote en middelgrote steden worden verdeeld.

Voorham bepleitte een sluitende aanpak van dak- en thuislozen. „Of ze moeten aan huisvesting worden geholpen en hulpverlening ontvangen, of ze moeten de justitiële keten in.” In dit verband vreest ze ook de gevolgen van de „uitkleding van de reclassering, die als verlengde van justitie alleen nog op mensen past die uit de gevangenis worden ontslagen. Mensen die „uit de poort” komen, hebben geen uitkering, vaak geen dak boven hun hoofd en geen sociale contacten. Het is het paard achter de wagen spannen als je alleen maar toezicht op hen houdt.”

Prof. dr. J. Wolf van het Trimbos-instituut constateert dat het wegjagen van junks en zwervers de contacten van de hulpverleners met hun cliënten bemoeilijkt. Dat is onder meer het geval in Rotterdam. Daar is het Centraal Station het afgelopen jaar schoongeveegd. De keerzijde is dat de betrokken dak- en thuislozen nu verder weg moeten worden gezocht, bevestigden twee veldwerkers van het Leger maandag.