„Sommige wetenschappelijke vondsten kunnen ten goede benut worden maar onwelwillenden zouden er ook kwaad mee kunnen. In de Verenigde Staten bestaat er een commissie die zich over dit soort kwesties buigt, maar in Nederland hebben we zoiets niet. Door de affaire rond de vogelgrieppublicatie werd duidelijk dat Nederland wel zo’n systeem nodig heeft”, aldus Clevers.

Nederlands onderzoek over de verspreiding van vogelgriep werd donderdag, na maandenlang gesteggel, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science. Lange tijd mocht het artikel niet gepubliceerd worden, omdat werd gevreesd dat de informatie te gevaarlijk was in verkeerde handen. In eerste instantie hielden Amerikaanse autoriteiten publicatie tegen, later hield staatssecretaris Henk Bleker de benodigde exportvergunning op zak. Uiteindelijk gaf Bleker de vergunning toch, na de voor- en nadelen van publicatie te hebben afgewogen.

„Dit zijn moeilijke kwesties. Basale wetenschappers zullen altijd zeggen dat alle wetenschappelijke vondsten gepubliceerd moeten worden, dat alles wat ontdekt wordt met publiek geld ook aan het publiek moet worden gerapporteerd. Maar politiek is dat niet steeds even handig”, zei Clevers vrijdag. „Scheikundige vondsten kunnen bommenmakers in de kaart spelen. Informatici kunnen informatie publiceren waarmee computervirussen kunnen worden gemaakt. Met een creatieve geest kan je uit elke wetenschappelijke vondst wel een wapen maken.”

Maar er zijn grenzen, erkent ook Clevers. „Een van de KNAW-instituten heeft buitengewoon gevaarlijke schimmels in huis. In het verleden heeft Irak weleens gevraagd om daar wat van op te sturen. Dat is niet gebeurd. Nog een voorbeeld: de pokken zijn gelukkig al een hele tijd uitgeroeid maar in de Verenigde Staten en Rusland is dat virus nog aanwezig in potjes. Die worden niet verstuurd over de wereld. Dat is te gevaarlijk.”

Het ministerie van OCW heeft aan de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen gevraagd om advies uit te brengen over wat er in de toekomst met kwesties als het vogelgriepartikel moet gebeuren. Mogelijk adviseert de KNAW om ook in Nederland een commissie in te stellen zoals die al bestaat in de Verenigde Staten.