Steunstichting, SBBI, culturele instelling, ANBI, vereniging met meer dan 25 leden: wellicht zien donateurs, initiatiefnemers en organisaties door de bomen het bos niet meer.

Deze soorten instellingen heeft de wetgever in het leven geroepen om de fiscale voordelen van de gift groter of kleiner te maken. In aansluiting op deze rubriek van twee weken geleden, toen de steunstichting (SBBI) centraal stond, wordt hier dieper ingegaan op de ANBI en de culturele instelling.

De gewone ANBI bestaat al jarenlang. ANBI staat voor algemeen nut beogende instelling. Sinds 2008 worden de ANBI’s na registratie bijgehouden op de website van de Belastingdienst. Het voordeel van de ANBI-status is dat giften die donateurs aan ANBI’s doen, aftrekbaar zijn voor de inkomstenbelasting. Donateurs zijn bij dergelijke giften gebonden aan begrenzingen in de aftrek: de drempel is 1 procent van het inkomen (met een minimum van 60 euro). Het maximum is 10 procent van het inkomen.

De ANBI is met name geschikt voor grote of kleine goede doelen, kerken, welzijnsorganisaties, zorginstellingen, ontwikkelingsorganisaties en gezondheidsfondsen. De Belastingdienst kan onder voorwaarden een muziekvereniging die openbare optredens verzorgt ook als ANBI kwalificeren. Een sport- of hobbyvereniging is geen ANBI maar kan wel SBBI zijn.

Veelal zal een ANBI georganiseerd moeten zijn in de vorm van een stichting of kerkgenootschap. Een vereniging kan ook een ANBI zijn, mits zij werkzaam is ten behoeve van het algemeen belang en niet voor de leden.

Donateurs die hun fiscale aftrek willen optimaliseren, doen er goed aan om (voorlopig nog bij de notaris) te laten vastleggen dat zij ten minste vijf jaar een vast bedrag aan een ANBI schenken: periodieke gift. Het mes snijdt dan aan twee kanten: de donateur heeft geen last meer van de hiervoor genoemde begrenzingen en de ANBI heeft meer zekerheid over de ontvangsten in de komende jaren.

ANBI’s moeten wel in de gaten houden dat de ANBI-regelgeving voortdurend aan verandering onderhevig is. Ook recent is er weer een wijziging voorgesteld, namelijk ten aanzien van een verplichte bepaling in de statuten. Soms schiet dit soort maatregelen –en deze ook– het doel van de ANBI-regelgeving voorbij, namelijk waarborgen dat de aan de ANBI toevertrouwde middelen in het algemeen belang worden besteed.

De culturele instelling is een speciale vorm van de ANBI. Een belangrijk voordeel van het zijn van culturele instelling is dat donateurs van dit jaar tot en met 2016 25 procent extra giftenaftrek krijgen, met een maximale verhoging van 1250 euro. De maximumbegrenzing wordt naar evenredigheid verhoogd. Donateurs genieten dus extra fiscaal voordeel door te geven aan culturele instellingen.

Ook periodieke giften aan culturele instellingen zijn mogelijk. Deze giften worden eveneens verhoogd met 25 procent, met een maximale verhoging van 1250 euro, en kennen zoals gezegd in beginsel geen begrenzingen. Voorbeelden van culturele instellingen zijn musea, orkesten en instellingen die zich richten op het steunen of in stand houden van cultureel erfgoed. Vereist is wel de toegang voor een zo groot mogelijk publiek.

Een vriendenstichting van een historisch kerkgebouw of ander monument zou een aanvraag kunnen doen als culturele instelling om donateurs meer fiscaal voordeel te bieden.

De inspecteur beslist over de status als culturele instelling, net als over de ANBI-status, bij voor bezwaar vatbare beschikking. Zie hiervoor ook de vermeldingen in de ANBI-lijst op de website van de Belastingdienst. De Europese Commissie moet de extra giftenaftrek van 25 procent nog wel goedkeuren.

SBBI staat voor sociaal belang behartigende instelling. Voorbeelden hiervan zijn muziekverenigingen, sportverenigingen en scoutingorganisaties. Donateurs van deze instellingen genieten in de regel géén giftenaftrek. Toch kunnen zij onder specifieke voorwaarden periodieke giften (die bij de notaris voor vijf jaar zijn vastgelegd) volledig in aftrek brengen van hun inkomen, indien de instelling is georganiseerd in de vorm van een vereniging. Bij speciale gelegenheid kunnen donateurs bovendien verleid worden tot het doen van giften aan steunstichtingen-SBBI, zodra de regeling hiervoor 
definitief wordt. Hierover ging 
de vorige bijdrage in deze rubriek.

Nog één belangrijke regel: voor de begrenzingen van 1 en 10 procent van het inkomen moeten alle gewone (niet-periodieke) giften aan ANBI’s, culturele instellingen en steunstichtingen bij elkaar worden opgeteld.

De overeenkomst tussen al deze organisaties is dat de schenkingen die ze ontvangen, vrij zijn van schenkbelasting (als de instellingen aan de voorwaarden voldoen). Maar de giftenaftrek ter zake van donaties kan dus bij elke categorie anders zijn.

Wat vooral opvalt, is de veelheid aan soorten instellingen en mogelijkheden. Instrumentalisme in de belastingwet­geving viert hoogtij!

De auteur is werkzaam bij HVK Belastingadvies.