De expert, Kris De Clercq van het Veterinary and Agrochemical Research Center in België, stuurde de mail in augustus vorig jaar. Aan het ministerie van EL&I vroeg hij opheldering over de onderzoeksvraag. De Engelse tekst luidde anders dan de Nederlandse, en op dat punt ontstonden bij hem „ernstige twijfels.” De experts moesten aangeven of op basis van de gegevens op een cruciale fax kon worden geconstateerd dat er in 2001 MKZ heerste.

Er was MKZ, concludeerden de onderzoekers. Maar uit de mail van De Clercq blijkt dat hij niet achter deze conclusie staat als hij die moet baseren op een uitslagfax van 28 maart 2001. Die fax, met de daarop vermelde virusisolatietest, was bepalend voor de ruiming in 2001.

Om MKZ te kunnen vaststellen, had een IDAS Elisatest moeten volgen, schreef De Clercq. Hij vroeg om een schriftelijke, ondertekende verklaring van het laboratorium dat die laatste test er is geweest vóórdat de fax werd verzonden.

Het ministerie reageerde per e-mail en gaf aan dat de Elisatest onderdeel is van de virusisolatietest en daarom niet apart hoeft te worden genoemd. Lau Jansen, bestuurslid van de Stichting MKZ Crisis Kootwijkerbroek, bestrijdt dat. Pas sinds 2010 presenteert het ministerie de IDAS Elisa als een integraal onderdeel van de virusisolatie, stelt hij. Bovendien is er verschil tussen de testen: „De virusisolatie is een aparte test, en de IDAS Elisa is een aparte test. Op de verrichtingenlijst van ID Lelystad komen de virusisolatie en de IDAS Elisa voor als twee aparte regels. Qua werkvoorschriften zijn er voor de virusisolatie en de IDAS Elisa twee aparte voorschriften.”

Onderzoeker De Clercq reageerde dinsdag echter: „Voor een virologisch laboratoriumdeskundige is het de logica zelf dat deze twee testen onverbrekelijk met elkaar verbonden zijn als je een virusidentificatie wil uitvoeren.” Hij vindt dat „men het geheel moet bekijken. Er zijn niet alleen werkvoorschriften maar ook richtlijnen voor wat men doet in geval van een verdenking, rampenplannen waar de acties in het lab deel van uitmaken, good laboratory practice om bijvoorbeeld tot een goede virusudentificatie te komen, etc. Men kan het ene niet los zien van het andere.”

Dat het logisch is dat de fax alleen de virusisolatietest vermeldt, zegt De Clercq niet. „De communicatie had zeker beter gekund. Maar het is jammer als men deze belangrijke materie gaat reduceren tot een oefening in communicatie.”

Intussen noemt Jansen de informele mail van De Clercq uit 2011 een bevestiging van wat hij vorig jaar al te berde bracht tijdens een hoorzitting. „Dat werd toen weggelachen.” De e-mail zat tussen materiaal over de MKZ-kwestie dat het ministerie van EL&I aan de stichting beschikbaar stelde.

Veehouders uit Kootwijkerbroek en het ministerie treffen elkaar woensdag opnieuw tijdens een hoorzitting in Den Haag. Bij de hamvraag –werd het besluit tot ruimen van dieren in 2001 in Kootwijkerbroek op juiste gronden genomen?– zal onder andere het rapport van de experts (uit oktober 2011) aan de orde komen.