Medio vorig jaar werd de eerste zeeboerderij in Nederland geopend. Geen stallen, geen dieren, op het eerste gezicht zelfs geen gewassen. Vier vlotten van elk nog geen 10 vierkante meter drijven bij Burgh-Haanstede in de Oosterschelde. Daaronder groeien aan touwen verschillende wieren.

Zeesla, nori, wakame, het zijn 3 van de bijna 10.000 groen-, bruin- en roodwieren die er op aarde bestaan. In de Oosterschelde groeien er enkele honderden, vertelt Marian Sprangers –promotor van Zeeuws Zeewier– tijdens een boottocht naar zeeboerderij De Schelphoek.

„Azië kent een eeuwenoude traditie van koken met zeewier”, gaat Sprangers verder. „Maar koken met Zeeuws zeewier doen we nog maar heel kort.” De Japanse kookexpert Kyoko Onishi uit Brugge leerde Sprangers en Marieke Hakkesteegt, de eigenares van de ecologische kookboerderij Krommenhoeke in Biggekerke, dat zeewier vooral als bijproduct gebruikt moet worden in de keuken. „Twee eetlepels per dag is voldoende. Anders krijg je te veel jodium binnen”, aldus Sprangers. „Iedereen in Nederland heeft al eens zeewier geproefd. Het zit in tandpasta, chocola en margarine.”

De wieren zijn verschillend van smaak. Zeesla is milder dan bijvoorbeeld de knotswier en de Japanse bessenwier. „Alle wieren bevatten de vitaminen A, C en E en plantaardige eiwitten”, legt Hakkesteegt uit. „Ze zijn daardoor een goed alternatief voor vlees. Ook vitamine B12 komt voor in wier, terwijl die niet in andere planten te vinden is.”

Dr. W. A. Brandenburg van Wageningen Universiteit geeft leiding aan de experimenten met het zeeproduct. „We kijken op dit moment of het wier weer aangroeit als we het afsnijden”, legt hij uit. „De teelt willen we op zo’n natuurlijk mogelijke wijze proberen te doen. Als dat lukt, kunnen oesterbanken in de Oosterschelde zich herstellen en ontstaat er een gezonde zeebodem.”

De omvang van de boerderij kan teleurstellen, begrijpt ook dr. Brandenburg. „Maar we zijn hier wel op een historische plaats. Dit kan het begin zijn van duizenden vierkante meters wierboerderijen op de oceaan die de wereld van voedsel kunnen voorzien.”

De eerste touwen worden uit het water gehaald. Er zijn een paar groene knoppen te zien. Dan komt een tweede lijn omhoog. Grote bladen zeesla hangen eraan. „Zo ziet het vorige koord er over acht maanden ook uit”, zegt dr. Brandenburg.

Dat er met zeewier flink geëxperimenteerd kan worden, kan John van Leeuwen uit eigen ervaring vertellen. Hij is eigenaar van kookboerderij Spennekot in Kerkwerve. „Wij willen eerlijke producten maken met zeewier”, aldus Van Leeuwen. „Deze week hebben we de eerste potjes zeewiermosterd gevuld, mosterd met een ziltige smaak. Een tijdje terug kwam ons zeewierazijn op de markt. Dat kan een goede basis zijn voor gerechten met zeevruchten.” Zijn alle wieren eetbaar? „Kranswieren moet je niet eten”, stelt dr. Brandenburg. „Maar die komen hier niet voor, ze leven in zoet water.”

En hoe zit het met de schadelijke stof glutamaat, die vaak in smaakversterkers wordt gebruikt? „Die is in natuurlijke mate aanwezig in het wier en daarom niet schadelijk”, aldus de wetenschapper. „Je moet er dan ook niet te veel van eten”, zegt Hakkesteegt. „Maar alles waar te voor staat, is niet goed.”

Zeeland heeft 2012 uitgeroepen tot Jaar van het Water. Dit is het eerste deel in een serie die voor het voetlicht brengt wat het water de provincie oplevert.