Loco-burgemeester Spoelstra kondigde donderdagavond het aftreden van de vier overgebleven wethouders aan. Spoelstra constateerde dat de gemeenteraad het college verantwoordelijk houdt voor de ontstane financiële problemen. “Wij beschouwen dat als een niet mis te verstaan signaal.” De tekorten bij het grondbedrijf schommelen tussen de 115 en 200 miljoen euro.

Vorige week donderdag stapte wethouder Metz (VVD) als hoofdverantwoordelijke al op. Ook de wethouders Stukker (CDA), Spoelstra (PvdA), Prinsen (D66) en Blokhuis (CU) zijn nu opgestapt, maar blijven nog hun wettelijke termijn van een maand aan. Metz heeft zijn werk per direct neergelegd.

Een speciale onderzoekscommissie constateerde medio januari in een vernietigend rapport dat het college de raad onjuist heeft geïnformeerd. De raad onderschrijft unaniem de harde conclusies, met een kleine nuancering dat er geen sprake is van “bewuste” misleiding.

Het college kondigde vorige week donderdag tijdens een chaotische vergadering aan haar portefeuilles ter beschikking te stellen en het oordeel over de rol van collegeleden over te laten aan de raad.

Verschillende fracties spraken gisteravond hun ongenoegen, schaamte en spijt uit over de chaotische vergadering van vorige week, waarin de coalitiepartijen in achterkamertjes de schade voor de coalitie te beperken. “Er werd over de waarheid onderhandeld”, aldus GL-fractievoorzitter Boddeke. ChristenUnie, PvdA en D66 boden excuses aan.

Volgens Spoelstra hebben twee aspecten –“na indringende gesprekken”– geleid tot het besluit af te treden: het oordeel van de gemeenteraad over het onjuist informeren én de wens van de raad een nieuwe start te maken. “Apeldoorn staat er niet alleen slecht voor, maar staat er ook slecht op.”

Meerdere fracties drongen aan op een nieuwe start, waarin het afgelopen moet zijn met de machtspolitiek in Apeldoorn. Het CDA noemt het aftreden een “logische, passende reactie”, GL “een verstandige stap”, de CU “een waardige reactie”, terwijl de VVD het opstappen “moedig” vindt. De PvdA vindt het opstappen “dapper en moedig”, maar vraagt zich af of het nodig was.

De SGP vindt het aftreden “jammer”, maar “begrijpelijk”. SGP-fractievoorzitter Van den Berge, voorzitter van de onderzoekscommissie, benadrukte het opstappen “niet beoogd” te hebben. Hij zei een “zeer triest gevoel” aan de avond over te houden.

In Apeldoorn komt hiermee voor de tweede keer in zes jaar tijd een college ten val na een raadsonderzoek. In 2006 moesten zeven wethouders het veld ruimen na de affaire Reesink. Beide raadsenquêtes stonden onder leiding van Henk van den Berge (SGP).

Waarnemend burgemeester Esmeijer verklaarde gisteravond dat de stap “onontkoombaar” was. “Als er snoeiharde conclusies over een onjuist informeren blijven staan, dan kun je als college niet blijven zitten.”

De burgemeester verklaarde dat het goed is als er “een streep onder het verleden” wordt gezet. “Apeldoorn heeft een nieuwe stap nodig.” Het aftreden is volgens Esmeijer extra vervelend gezien de grote uitdagingen waar de stad voor staat. “Apeldoorn heeft juist nu een sterk bestuur nodig.”

Het CDA pakt de informatie voor een nieuw te vormen college op. CDA’er Gerhard Bos kondigde aan het formatieproces breed te willen ingaan door van alle fracties ideeen te verzamelen. “We moeten snelheid maken omdat er grote problemen liggen.” De gisteravond opgestapte wethouders vinden het te prematuur om aan te geven of ze voor een nieuw college beschikbaar zijn.