Op verzoek van het ministerie van VWS en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) hebben zij de zogenoemde gestandaardiseerde sterftecijfers voor ziekenhuizen over het jaar 2010 op een rijtje gezet. Dat zijn de werkelijke sterftecijfers, gedeeld door de verwachte sterftecijfers, vermenigvuldigd met 100. Daar komt een score uit, die boven of onder de 100 ligt.

Hoe lager die score, hoe lager de sterftekans in het ziekenhuis in kwestie. „Maar daar moeten patiënten dus niet blind op varen”, waarschuwt professor Cor Kalkman van de NFU. Ten eerste zijn de data die gebruikt worden om de rangschikking op te stellen niet steeds waterdicht en onderling vergelijkbaar en ten tweede zijn sterftecijfers alleen geen indicator van goede zorg, vindt Kalkman. „Het is ook veel relevanter om te kijken naar sterftecijfers per behandeling, dus niet alleen naar de sterftecijfers per ziekenhuis. In Engeland kijken ze sinds kort naar het aantal sterfgevallen 30 dagen na ontslag uit het ziekenhuis. Het gebeurt namelijk vaak dat mensen na een behandeling naar een verpleegtehuis worden overgebracht en daar alsnog doodgaan.” Hij pleit ervoor dat die cijfers in Nederland ook worden meegenomen.

Verwarring

Patiëntenclub NPCF is niet blij met de dinsdag gepubliceerfde sterftecijfers in ziekenhuizen. Die leiden tot verwarring bij de patiënt, schrijft de organisatie. „De cijfers die nu gepubliceerd zijn, zijn een indicator voor ziekenhuizen. We willen informatie over ziekenhuissterfte waar de patiënt ook wat aan heeft”, aldus NPCF-directeur Wilna Wind.

De NPCF pleit naar eigen zeggen al jaren voor de openbaarmaking van gewogen sterftecijfers. De cijfers die dinsdag naar buiten kwamen, zijn wel gestandaardiseerd, maar toch niet betrouwbaar om een vergelijking tussen de kwaliteit van zorg in verschillende ziekenhuizen op te baseren. De data die gebruikt zijn, zijn niet steeds waterdicht en onderling vergelijkbaar. Ook zegt het sterftecijfer van een heel ziekenhuis niet per se wat over het sterftecijfer van een individuele afdeling.
„Als de score voor een bepaald ziekenhuis 100 is, wat wil zeggen dat de verwachte sterfte gelijk is aan de werkelijke sterfte, betekent dat nog niet dat het ziekenhuis over de gehele breedte goed scoort”, legde Cor Kalkman van de NFU uit bij de presentatie van de cijfers. „Het is mogelijk dat twee afdelingen 70 scoren en twee afdelingen 130.” De cijfers per afdeling worden overigens niet openbaar gemaakt, die zijn alleen inzichtelijk voor de ziekenhuizen zelf.
De NPCF roept ziekenhuizen op om de cijfers snel eenduidig te gaan registreren zodat de cijfers ook bruikbaar worden voor patiënten.

Het ministerie van VWS en de IGZ willen dat ziekenhuizen de sterftecijfers bijhouden en melden, maar de NVZ en de NFU staan hier niet om te springen. „Dat kan verstrekkende en gevaarlijke gevolgen hebben. Dat ziekenhuizen geen doodzieke mensen meer willen behandelen bijvoorbeeld, omdat ze bang zijn dat ze bij hen doodgaan”, aldus Kalkman. Minister Edith Schippers (Volksgezondheid) wil dat informatie over ziekenhuizen beschikbaar is om patiënten te helpen in hun zoektocht naar de beste zorg.

In totaal zijn 93 ziekenhuizen aangesloten bij de NFU en de NVZ. 68 daarvan zijn opgenomen in de lijst die door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is samengesteld over de sterftecijfers van 2010. Een aantal ziekenhuizen wou niet meewerken, een aantal andere ziekenhuizen had geen goede cijfers aangeleverd. Ziekenhuizen zijn niet verplicht mee te werken.