Overstappen naar andere energieleverancier loont
Wisselen van energieleverancier. Het kan al jaren, maar veel consumenten durven het niet aan, weten niet hoe het moet of hebben domweg geen zin in gedoe. Toch kan het lonen.
De energiemarkt is al sinds 2004 vrij. Het toenmalige kabinet verwachtte dat de liberalisering zou leiden tot meer concurrentie en die weer tot meer innovatie en creativiteit. „Meer concurrentie, lagere prijzen, hogere service”, was het motto. Het is de vraag of het daarvan is gekomen.
Na de liberalisering klaagden veel klanten over lange wachttijden voordat ze werden geholpen, foute meetgegevens, verkeerde facturen en opdringerige verkopers.
Inmiddels houden gedragscodes ongewenst gedrag binnen de perken, maar nog altijd zit de energiemarkt vast. Het overgrote deel van de Nederlanders zit na zeven jaar nog steeds bij zijn oude leverancier en helpt de concurrentie dus niet bepaald op gang. Ondanks de forse uitbreiding van het aanbod door de komst van prijsvechters domineren Nuon, Essent en Eneco nog immer de markt.
Volgens het jongste energierapport van toezichthouder NMa stappen Nederlanders niet over omdat ze simpelweg tevreden zijn met de huidige situatie, hoewel 62 procent tegelijkertijd vindt dat de prijzen te hoog zijn. Sinds de liberalisering is 33 procent van de consumenten overgestapt. De helft daarvan stapte inmiddels twee keer of vaker over naar een andere leverancier.
Opvallend is dat in vergelijking met twee jaar geleden fors meer mensen bang zijn dat ze na een overstap uiteindelijk toch meer moeten betalen dan ze gedacht hadden. In 2008 was dat de angst van 4 procent van de consumenten, inmiddels denkt 23 procent dat.
Volgens de laatste metingen van de NMa denkt 27 procent van de kleinverbruikers van elektriciteit (waarschijnlijk) over te stappen, 73 procent (waarschijnlijk) niet. Het aantal mensen dat daadwerkelijk overstapt, is veel minder, verwacht wordt dat er dit jaar een procent of 9 van de Nederlandse verbruikers zal overstappen.
Het gros van de Nederlanders zit dus wel prima bij zijn oude leverancier. Er komt gas uit hun kookeilanden, hun cv brandt er lustig op los, het water wordt warm. Overstappen, waarom zouden ze?
Toch zijn ze dieven van hun eigen portemonnee. Als ze het goed aanpakken –en dat betekent: nauwkeurig vergelijkend warenonderzoek doen, hun energieverbruik in kaart brengen, hun nota ontcijferen (zie kader) en vooral: hun koppie erbij houden– kan overstappen lonen en een gemiddeld voordeel van zo’n 300 euro per jaar opleveren.
Het vergt even wat uitzoekwerk. Leveranciers bieden verschillende soorten contracten. Zo kan de consument kiezen tussen contracten met verschillende looptijden, van één jaar bijvoorbeeld, of drie jaar of vijf.
Verder is er groene –windmolens, zonnecollectoren– en grijze –kolen, kerncentrales– stroom.
Daarnaast is er keuze uit een contract met een vast of een variabel tarief. Twee keer per jaar worden de energieprijzen opnieuw vastgesteld en iemand met een flexibel contract merkt het dus meteen als er iets verandert.
Om de consument te helpen zijn er vergelijkingssites die uitrekenen welke aanbieder in een specifieke situatie met het scherpste bod komt. Gaslicht.com is er zo eentje, net als pricewize.nl. De bezoeker vult zijn verbruik in, zijn postcode en de samenstelling van zijn huishouden en de site rekent voor wat overstappen naar de concurrent kan opleveren. Energiemaatschappijen stunten doorgaans met specifiek voor die vergelijkingssite geldende kortingen, die niet gelden wanneer de klant de maatschappij rechtstreeks benadert.
Het blijft opletten geblazen. Een maatschappij die klanten lokt met een welkomstkorting van 250 euro per jaar kan aantrekkelijk lijken, maar het hangt er wel van af wat zijn tarieven zijn. Het kan maar zo dat die hoger zijn dan van een leverancier die geen bonus geeft en waarmee je op het eerste gezicht minder bespaart als je zou overstappen. Stel nu dat de winter koud wordt en het energieverbruik ten opzichte van dit jaar toeneemt, dan blijft er van die welkomstbonus aan het einde van het jaar weinig meer over.
Consumenten moeten er tevens op bedacht zijn dat welkomstkortingen eindig zijn en dat contracten automatisch worden verlengd. Na zo’n verlenging geldt dat voordelige tarief niet meer.
Voor mensen die helemaal geen zin hebben in eigen onderzoek en gedoe hoeft overstappen geen probleem te zijn. Ze kunnen zich inschrijven voor een energieveiling. Die veilingen winnen hard aan populariteit, zegt Manon van Essen van de Vereniging Eigen Huis (VEH). De vereniging organiseerde in november voor de vijfde keer de zogeheten Collectieve Inkoop Energie. Ruim 77.200 mensen schreven zich in. „Een recordaantal”, aldus Van Essen. Overstappen loont, zegt Van Essen. „Zeker voor mensen die nog nooit switchten.” Dat de meeste mensen het nalaten, komt volgens Van Essen doordat er nog veel onwetendheid is bij de consument. „Ze vinden het ingewikkeld. En soms hebben ze hele irreële angsten. Mensen zijn bijvoorbeeld nog steeds bang dat er geen stroom meer uit het stopcontact komt.”
De Nederlandse Energie Maatschappij kwam dit keer met het scherpste bod. De maatschappij biedt 26,3 procent korting op een eenjarig contract en 13 procent op een driejarig. De inschrijvers kunnen nog tot 15 december nadenken of ze het bod accepteren. Inmiddels gingen 22.000 mensen al akkoord, opnieuw een record. In april stapten 11.000 mensen over.
Bij de Consumentenbond, die voor de tweede maal een soortgelijke veiling organiseerde, schreven zich 80.000 mensen in en van hen accepteerden inmiddels 12.000 mensen het bod van Energiedirect.nl voor een jaarcontract met groene stroom en grijs gas, waarmee een gezin met twee kinderen op jaarbasis zo’n 323 euro kan besparen.
„Ik laat me niets aansmeren”
Andrea Nieland uit Rijswijk (NB) deed mee met de energieveiling van de Vereniging Eigen Huis.
Inmiddels heeft ze een bod van de winnaar, de Nederlandse Energie Maatschappij, ontvangen. Het is de eerste keer dat Nieland met een veiling meedoet, wel wisselde ze vorig jaar ook al van leverancier.
„Ik nam altijd gas af van Dong en energie van Essent, maar vorig jaar had Dong een aanbieding waarbij het goedkoper leek om gas en energie allebei bij Dong af te nemen. Leek dus, want na een tijdje kwam ik erachter dat ik méér bleek betalen dan ik in de oude situatie deed. Dat was natuurlijk niet de bedoeling. Ik zag een advertentie voor een collectieve energieveiling, en besloot me in te schrijven. Toen de markt net open was, werd ik veel gebeld en door leveranciers benaderd. Dat heb ik altijd afgehouden. Ik weet er niet veel van, dus ik laat me ook niets aansmeren. Maar in zo’n veiling heb ik wel vertrouwen. Je bent samen, er is een vereniging die alles voor je regelt en meedoen is vrijblijvend. Als ik kies voor een eenjarig contract, bespaar ik 300 euro per jaar. Kies ik voor een driejarig contract, dan is dat 120 euro. Ik aarzel nog. Energie gaat behoorlijk wat duurder worden de komende tijd, dus een contract waarin de prijs voor langere tijd vaststaat, is wellicht slim. Toch denk ik dat ik voor één jaar kies. Het scheelt toch een heleboel geld. Volgend jaar kijk ik wel weer verder. Zo moet je toch je centjes bij elkaar sparen toch?”
Ruim een derde is belasting
De energienota is voor veel mensen abracadabra. Hoe zit het?
De energienota is opgebouwd uit verschillende onderdelen.
Kosten voor levering
Consumenten betalen aan hun energieleverancier voor de geleverde energie. Op deze post kunnen ze besparen door over te stappen naar een goedkopere leverancier of door hun verbruik te matigen. Welke leverancier ze ook kiezen, de Nederlandse Mededingingsautoriteit houdt in de gaten of de prijs die ze betalen redelijk is.
Kosten voor het transport
Om de energie thuis uit stopcontact en gasfornuis te krijgen, is een netwerk van gasleidingen en stroomkabels nodig. De kosten daarvoor worden betaald via zogeheten aansluit- en transporttarieven. Consumenten kunnen op deze kostenpost geen invloed uitoefenen. De NMa bepaalt de hoogte van de aansluit- en transporttarieven.
De huur van een gas- en elektriciteitsmeter
Dit tarief betaalt de klant voor de huur, het beheer en het onderhoud van de meter. De tarieven worden per 1 januari 2008 eveneens door de NMa bepaald.
De energiebelasting en de btw
De overheid rekent energiebelasting over het verbruik van de consument. Deze belasting wordt in rekening gebracht door de energieleverancier en afgedragen aan de overheid. Verder worden alle energietarieven belast met btw. Ruim een derde van de energienota bestaat uit belastingen. De consument kan op deze post bezuinigen door zijn energieverbruik te verminderen.
