Effectenbeurzen verkeerden de tweede helft van deze week in een jubelstemming. In nauwelijks drie dagen tijd koerste de AEX 10 procent hoger. En ook op de obligatiemarkten kantelde het sentiment. Rentes die eurolanden moeten betalen voor hun schuld daalden even hard als ze daarvoor opliepen.

De reden voor de feestvreugde is tweeledig. Directe aanleiding vormde de onverwachte aankondiging woensdagmiddag van centrale banken wereldwijd om het financiële systeem met gulle hand van Amerikaanse dollars te voorzien.

Toch is de euforie vooral gebaseerd op de hoop dat, nu centrale banken het goede voorbeeld hebben gegeven, regeringsleiders volgende week vrijdag op de allesbeslissende eurotop der eurotoppen een voorlopig punt zetten achter de Europese schuldencrisis.

Veel, zo niet alles zal daarbij afhangen van het duo Merkozy – de Duitse bondskanselier– en de Franse president Sarkozy die in euroland de dienst uitmaken. ‘Ingewijden’ menen dat zij niets anders kúnnen dan over hun eigen schaduw heen springen.

De ultieme optelsom is dan dat er een begrotingsunie ontstaat die veel meer op Duitse leest zal zijn geschoeid, met vanuit Europese instellingen opgelegde automatische sancties voor landen die een loopje nemen met schuldnormen.

Omdat Frankrijk daar tot nog toe fel op tegen is (het houdt de macht liever bij de lidstaten en vooral zichzelf), zal Duitsland als dank eventjes de andere kant op kijken wanneer de Europese Centrale Bank (ECB) de geldpers aanslingert om schuldenlanden zoals Italië en Spanje uit de greep van de financiële markten te houden.

De hoop is nu dat alle maat­regelen bij elkaar op 9 december de bazooka gaan vormen die al lang geleden was beloofd, maar wat steeds op een fiasco uitdraaide en de situatie alleen maar deed verslechteren.

In een speech vergeleek Merkel het gevecht om de euro te redden gisteren met een marathon; een ultieme krachtsinspanning die zomaar niet voltooid is. Een wielerronde, zoals de befaamde Tour de France, had wellicht een passender beeld geweest. Regeringsleiders dachten al meermaals de eindstreep te hebben bereikt: hoeveel ”allesbeslissende eurotoppen” hebben we immers niet al gehad? Telkens bleek echter de ronde nog niet voltooid en lag er al snel weer een nieuwe etappe in het verschiet.

Komende week moet ”Parijs” worden gehaald. Het is –nu écht– alles of niets. Lukt het niet de paniek te bezweren, dan ligt volgens velen een ontrafeling van de eurozone voor de hand. Steeds meer banken en bedrijven hebben de draaiboeken voor een ongeorganiseerde euro-ontploffing al klaarliggen.

Het acute probleem vormt niet eens zozeer de opgelopen rente voor sommige eurolanden. Nee, het is vooral de situatie bij Europese banken die nijpend is. Gisteren bleek dat zij donderdag het hoogste bedrag moesten lenen bij de ECB sinds maart van dit jaar. De onderlinge leningverstrekking is tot een minimum gedaald, een situatie die doet denken aan de kredietcrisis van 2008. Tegenover The Financial Times stelde een handelaar gisteren: „Ik heb hier één grote Europese bank die geld wil uitlenen en maar liefst veertig die het willen hebben. Enkele van de grootste banken in de eurozone krijgen het niet voor elkaar om aan geld te komen.”

Dat centrale banken woensdag deden wat ze deden, is in die optiek niet geruststellend maar veel meer angstaanjagend: blijkbaar was dit nodig omdat er banken op de rand van de afgrond balanceerden.

Toch blijft het de vraag of het plan zal gaan slagen. Zit er wel voldoende geld in de noodpotten van EFSF en/of IMF? En zitten Merkel en Sarkozy inderdaad op één lijn over ECB en begrotingsunie? Of bedoelen ze met dezelfde woorden wezenlijk iets anders? Voor strengere begrotingsregels lijkt daarnaast in sommige landen een referendum noodzakelijk. Een lastig karwei nu burgers met de dag eurosceptischer worden.

Vraag is ook of, zélfs met strengere regels, de eurozone toekomst heeft. Volgens sommigen heeft hij die nooit gehad en zal hij die ook niet krijgen, tenzij er heel lang heel veel geld van noord naar zuid zal worden overgeboekt.

En dan is er ook nog het feit dat de financiële markten iedere keer méér ‘oplossing’ eisen. Dat maakt de wedstrijd lastig: anders dan anders ligt de plek van de finishlijn niet vast, maar zijn het de markten die bepalen wanneer het voldoende is. En wie weet schuiven zij de meet na 9 december gewoon weer een stukje verder op.