Gehuld in plastic overalls, met lieslaarzen aan en een helm op, daalt een flink gezelschap de ladder af. „Zijn er ratten beneden?” „Stinkt het er erg?” Het zijn vragen die voor afdaling nog even moeten worden beantwoord. Terecht, want het riool is nog steeds in gebruik.

Aanleiding voor het bezoek van de wethouder is de inspectie van het riool door de Parijse hoogleraar Olivier Téhpot. Van maandag tot en met gisteren verrichtte Téhpot met zijn team metingen naar de sterkte van het gemetselde afwateringssysteem. In Arnhem is het kinderspel voor de hoogleraar, het gaat slechts om iets meer dan een kilometer. In Parijs is er wel 2000 kilometer riool op deze manier gebouwd.

Door de druk op de muren van het riool in vijf seconden op te voeren van 1000 naar 5000 kilo, kan de zogeheten stijfheid van het riool gemeten worden. Hoe groter de vervorming, des te slechter is het riool er op die plaats aan toe. De test wordt om de 10 meter gedaan.

Erik Laurentzen, adviseur riolering bij de gemeente Arnhem, is blij dat het riool van binnenuit kan worden geïnspecteerd. „Ik zou er toch niet aan moeten denken dat we door de a-ring –de binnenste ring van de stad– naar beneden zouden moeten graven. Het oude riool waar het om gaat, ligt precies onder belangrijke kruispunten en pleinen van de stad, bijvoorbeeld onder de oprit naar de Nelson Mandelabrug.”

Eerste keer

„Het is de eerste keer in Nederland dat er dergelijk rioolonderzoek wordt gedaan”, zegt wethouder Van Gastel (Ruimtelijke Ordening). „Nederland beschikte zelf niet over de apparatuur om een riool van 2,30 meter breed en 2 meter hoog te controleren.” Daarom werd de hulp van professor Téhpot ingeschakeld. Inmiddels heeft Duitsland ook interesse in de techniek. Vandaar dat ook vertegenwoordigers van het Duitse bedrijf IKT uit Gelsenkirchen, waar Arnhem mee samenwerkt, deze week meekeken.

Bij afdaling in het dampende riool is meteen te zien waarom er moet worden geïnspecteerd. Midden over de bovenkant van de rioolbuis loopt een scheur, en af en toe komen er boomwortels door het metselwerk.

De kikkers die in het riool rondspringen, zijn het bewijs dat het leefklimaat er goed is. Aan weerszijde van de geul waar het slib doorheen stroomt –de zogenaamde banketten– groeien zelfs kleine, witte plantjes.

In het riool komen zowel de regenwaterafvoer als de zogenaamde droogweerafvoer, de afvoer van huishoudens, samen.

Banketten

Het vredige stroompje tussen de banketten waar de bezoekers van het riool doorheen waden, doet op geen enkele manier vermoeden dat een regenbui het riool in twintig minuten volledig onder water zet. Vandaar dat er niet te veel bezoekers tegelijk naar beneden mogen.

De resultaten van het onderzoek zijn voorlopig nog niet bekend, zegt de gemeente. Als blijkt dat het riool opgeknapt moet worden, zijn er verschillende mogelijkheden. Laurentzen, adviseur riolering, somt ze op: „Je zou kunnen denken aan grouting. Dan wordt er cement of een andere stof geïnjecteerd in het metselwerk.”

Een andere optie is volgens de adviseur het bespuiten van de wanden met een laag beton van 6 tot 8 centimeter dikte. „De twee technieken kunnen ook samen gebruikt worden.”

Een afdaling in het riool is een ongewone sensatie, alleen al vanwege de lucht die er hangt. Dat is vooral te merken als de riooltocht voorbij is en bovengronds de frisse wind weer door de haren kan waaien.