De stichting wil er alles aan doen om de locatie zo veel mogelijk in oude staat te bewaren. Vandaar dat het stichtingsbestuur zich verzet tegen de plannen van een projectontwikkelaar om in de tuin van de voormalige smidse drie woningen te bouwen.

Het leek zo’n mooi initiatief. Toen na het overlijden van de 87-jarige Hilligje van Merkerk de oude smederij leeg kwam te staan, richtten buren en bekenden van haar stichting de Oude Smederij op.

Ze wilden van het rijksmonument midden in het dorp –naast de kerk– een streek- en smederij­museum te maken. Bovendien zou het pand op de markante plek in Leerbroek dan niet in handen vallen van een projectontwikkelaar.

De inboedel van de smederij was nog intact, compleet met oude blaasbalg, wagens, gereedschap en oude kledingstukken, die samen een prachtige collectie vormen. „Waar Govert de smid destijds zijn hamer heeft neergelegd, ligt-ie nu nog. Alles is ingericht zoals vroeger”, lieten de initiatiefnemers destijds enthousiast weten.

Het enige wat de gemeente moest doen, was het gebouw en de grond, met een totale oppervlakte van 1500 vierkante meter, kopen. De stichting zou zich vervolgens ontfermen over het museum.

Maar daar bleek de Zederikse gemeenteraad niet toe bereid. September vorig jaar toonde de plaatselijke politiek zich enthousiast over de plannen, maar geld voor de aankoop stelde ze in de financieel barre tijden niet beschikbaar. Wel werd ambtelijke hulp toegezegd om de stichting bij te staan. „Maar veel heeft dat niet geholpen”, constateert K. Verkerk van de Oude Smederij.

Achteraf bleek het raadsbesluit het Waterloo te zijn geweest voor de realisatie van het streekmuseum. De initiatiefnemers oogstten alom waardering voor hun plannen, maar slaagden er niet in fondsen te werven voor de aankoop van het pand.

Dus verkochten de erven de oude smederij met de bijbehorende grond aan een project­ontwikkelaar. Die diende onlangs bij de gemeente een plan in om het rijksmonument te renoveren. Om dat te bekostigen, wil de ondernemer drie woningen bouwen op de grond naast de smidse.

Omwonenden zijn blij met de opknapbeurt van de smederij, maar vinden de nieuwbouw veel te massaal. „Dat heeft ertoe geleid dat de projectontwikke­laar het plan gaat aanpassen en zo veel mogelijk rekening wil houden met de bezwaren van de buren”, deelde wethouder G. Bos mee.

Het college van burgemeester en wethouders van Zederik stelde de raad maandag voor in principe mee te werken aan de plannen van de ondernemer en akkoord te gaan met de noodzakelijke wijziging van het bestemmingsplan. Bos: „Behoud van de smederij heeft voor het college de hoogste prioriteit. Als er niets gebeurt, raakt de smidse in verval. Daarnaast vinden we een passende stedenbouwkundige invulling van het project van groot belang. Maar het plan moet financieel wel uitvoerbaar zijn. De project­ontwikkelaar moet compensatie krijgen voor de opknapbeurt van de smidse.”

Stichting de Oude Smederij is er niet gerust op. „We doen er alles aan om de bestaande situatie rond de smidse zo veel mogelijk intact te laten. Daarnaast zetten we ons in voor het behoud van het dorpsgezicht op deze markante plaats. Omwonenden spreken in tijdens de raadsvergadering; wij doen dat ook. Ik heb de indruk dat het pleit nog niet beslecht is”, blijft Verkerk strijdbaar.

De plannen voor het museum zijn voorlopig van de baan; de waardevolle collectie is opgeslagen. „Misschien kunnen we er ooit nog wat moois mee doen.”