„Vaak bekeken als een soort hyena”
Het jaar 2001 zat vol met ernstige nieuwsfeiten (mkz-crisis, 11 september), maar toch werd de beste nieuwsfoto gemaakt toen het jaar nog geen twee uur oud was.
De jongen op de brancard beseft niet wat hem overkomt. Wat hem nog zal overkomen. Enkele uren na de verwoestende brand in café De Hemel in Volendam is hij op weg naar een ziekenhuis. Ingepakt in beschermend plastic. Grote dot watten op het hoofd. Open mond.
Fotograaf Marco Okhuizen (38) heeft de jongen na die rampnacht nooit meer gezien. Misschien gaat hij hem nu, na het winnen van de Zilveren Camera, nog eens opzoeken. De jury noemt de winnende foto „ingetogen, haast sereen, zonder een spoor van sensatie.” Volgens de kenners toont de freelancer, die vooral werkt voor het ANP en het Algemeen Dagblad, niet de omvang van het drama, maar duidt hij die. „Uit het beeld spreekt een enorme betrokkenheid. Okhuizen toont zich met zijn winnende foto als een nieuwsfotograaf met een scherp oog en een groot hart.”
En dan te bedenken dat de Amsterdammer Okhuizen weinig voelde voor de opdracht om naar Volendam te gaan, zo vertelde hij maandag bij de prijsuitreiking in Rotterdam. „Ik ben niet zo’n feestvarken en had aangegeven die nacht wel te willen werken. Tegen één uur werd ik gebeld door de redactie van het AD. Er was brand geweest in Volendam. Of ik even langs kon gaan. Ik sputterde tegen. Het was koud en ik had een beetje griep.”
Hij ging en bleef de hele nacht. „Op weg naar Volendam werd ik ingehaald door tientallen ambulances met loeiende sirenes. Toen wist ik dat het goed mis was.” De foto van de ingepakte jongen was een van de eerste platen die Okhuizen die nacht maakte. Zelf vindt hij de foto niet bijzonder. „Ik heb een serie over Volendam bij de jury ingeleverd met daarbij ook een begrafenis van een van de slachtoffers en een benefietvoetbalwedstrijd. Die beelden vind ik mooier.” De bescheiden Amsterdamse fotograaf ziet zichzelf niet alleen als plaatjesmaker. „Ik probeer een stukje geschiedenis vast te leggen.”
Hij voelde zich in Volendam een beetje een voyeur. „Ik geneerde me daar echt voor het feit dat ik stond te fotograferen bij zo veel ellende, maar ik probeerde het zo integer mogelijk te doen. Je wordt toch vaak bekeken alsof je een soort hyena bent. Ik kan me daar ook wel iets bij voorstellen.” De weerzin tegen de pers is vooral een Nederlands verschijnsel. „Snel gaan er hekken omheen en probeert de politie je te weren. In het buitenland wordt de pers juist vaak met open armen ontvangen. Zijn ze blij dat de wereld door jou iets van de ellende kan zien.”
Met de foto van Okhuizen is het opnieuw het beeld van een ramp dat de Zilveren Camera wint. Vorig jaar Enschede, nu Volendam. De zogenaamde platte nieuwsfoto wint. In de bekroonde foto’s in de negen categorieën die de jury van de Zilveren Camera hanteert, zijn de grote nieuwsfeiten van het afgelopen jaar te zien: de mkz-crisis, de uitglijder van kroonprins Willem-Alexander in New York, de crisis in het CDA, de opkomst van Pim Fortuyn, 11 september en de nasleep ervan, en natuurlijk: Máxima.
De Katwijkse fotograaf Dick Hogewoning, die vaak foto’s levert voor deze krant, viel in de prijzen met een foto over de hoge werkdruk in de verpleging. Hij maakte de plaat in het Rijnland-ziekenhuis in Leiderdorp.