Het is druk in Gorinchem. Ondanks, of misschien wel dankzij de dreiging van regen zijn de winkelstraten vol kijkers en kopers. Ook veel toeristen die een bezoek aan de vestingdriehoek combineren met een stadswandeling. „Straks gaan we met de veerboot naar Woudrichem en Loevestein. Nu nemen we hier een kijkje. Gezellig stadje. Jammer van de leegstand hier en daar”, constateert een echtpaar uit Delft.

Daarmee leggen ze de vinger feilloos bij de zere plek. „We horen die klacht meer en daar worden we bepaald niet vrolijk van”, zegt E. Ligthert. De binnenstadsmanager treft het niet. Zijn voorganger kon zich de afgelopen jaren beperken tot het verzinnen van leuke dingen om toeristen te trekken; voor Ligthert –sinds 1 juni in dienst– is het terugdringen van de leegstand een van de grootste prioriteiten. De recessie noemt hij als hoofdoorzaak. „Iedereen maakt een pas op de plaats. Bovendien is het gedrag van de consument veranderd. Er wordt meer via webwinkels gekocht.”

Het probleem doet zich in Gorinchem vooral voor in de Westwagenstraat en op de Langendijk. De remedie? „We proberen van alles te organiseren. Met evenementen zoals de Open Havendagen en braderieën trek je mensen de stad in. En ja: misschien moeten op den duur sommige locaties van karakter veranderen. Dat kan door de komst van galerieën of een edelsmid. Die kunnen de winkels ondersteunen.”

In het naburige Leerdam kent men dezelfde zorgen. In het compacte centrum is de leegstand de afgelopen jaren gestaag toegenomen: inmiddels staan zo’n twintig panden permanent leeg. Te veel, vinden de beleidsbepalers. Enerzijds doet men er van alles aan om meer reuring in de binnenstad te krijgen via tal van activiteiten. Anderzijds mikt men op cultuur –glas– en de fraaie omgeving om mensen naar Leerdam te lokken en daar zo lang mogelijk te houden. „Als er meer te doen is, verleng je het bezoek”, liet stadsmanager R. Uyldert onlangs weten. „En mensen die langer blijven, geven meer uit. Een stad die bruist, trekt mensen aan. Dan ontstaat het idee: daar moet je zijn.”

Daarnaast wordt er hard over gedacht om het accent te leggen op een aantal kernwinkelstraten. In de zogenaamde aanloopstraten, die het meest te lijden hebben van leegstand, kan het aantal winkelmeters zodoende op termijn worden teruggebracht. Winkels maken hier plaats voor woningen, eventueel een kantoortje of een galerie.

Ook Dordrecht ontkomt niet aan de problemen. „Aanpak van de leegstand is een van onze speerpunten”, bevestigt Goudriaan. De medewerkster van de KvK stelt vast dat de leegstand onder meer wordt veroorzaakt door branchevervaging. „Een drogist is nog zelden alleen maar drogist en in een boekhandel is tegenwoordig ook van alles te krijgen. En overal staat de koffie klaar.”

Goudriaan noemt het gevecht tegen de leegstand een enorme uitdaging. „Er bestaan geen pasklare oplossingen, maar het begint met visie en overleg. Met elkaar moeten overheid, gemeente, vastgoedeigenaren en ondernemers ideeën ontwikkelen om de problemen aan te pakken.”