Medebach

In het Duitse Medebach (Sauerland) stellen de buren van de kerk graag hun parkeerplaatsen beschikbaar voor de toestroom van Nederlandse kerkgangers. „Ze vinden het prachtig, al die toeristen in hun dorp”, vertelt Pfarrer P. E. G. Wiekenraad van de Duits-Nederlandse gemeente enthousiast. „Het gaat zelfs zo ver dat sommige hotels in de omgeving de Nederlandstalige kerkdiensten als lokkertje noemen in hun advertenties.”

Wiekenraad, die zowel in Medebach als in het nabijgelegen Hallenberg Pfarrer is, verheugt zich in die grote toestroom. „Afgelopen zondag zaten de mensen al op de grond en de stoep bij de kerk. Zo overweldigend veel gasten krijgen we. Onze gemeente kun je vergelijken met de Waalse kerk in Nederland. Die zijn natuurlijk blij met Franstalige gasten. De Nederlandse toeristen zijn bij ons net zo welkom.”

Voor de gemeenten in Medebach en Hallenberg is het hoogseizoen een levendige tijd. „Na de diensten bieden we altijd nog een kop koffie aan. Doordeweeks organiseren we dia-avonden en geef ik rondleidingen over de hugenoten, die ook naar Sauerland vluchtten.”

Wiekeraad staat reeds 25 jaar in Hallenberg en Medebach. In Hallenberg is zijn 25-jarig jubileum al gevierd, in Medebach vindt die viering op 17 juli plaats. In Hallenberg is Wiekeraad toegesproken door de burgemeester.

Sancerre

Wederkerigheid, die staat volgens ds. B. H. Weegink centraal in de contacten tussen de gemeente in Sancerre (Midden-Frankrijk) en de Nederlandse toeristen. De hervormde predikant uit Katwijk heeft even contact opgenomen met de gemeente om haar enthousiasme te peilen. Het antwoord: „Nederlandse toeristen geven de kleine gemeente een geestelijke impuls.”

Het is dan ook een ware invasie: het gewone aantal van tien tot twintig mensen per dienst wast in de zomertijd aan tot soms wel honderd kerkgangers. Ondanks deze overweldigende meerderheid blijft de Franse gemeente, die deel uitmaakt van de Eglise Réformée de France, wel gastvrouw. Ds. Weegink: „Het is een Franse dienst met Nederlandse accenten. De liturgie schrijf ik zowel Nederlands- als Franstalig. Het Bijbelgedeelte en delen van de dienst houden we ook in het Frans en een ouderling geeft een samenvatting van de preek. Ik zoek psalmen en gezangen uit die voor beide groepen herkenbaar zijn.”

De diensten vinden tweemaal per zomer plaats, de ene zondag in Sancerre, de andere zondag in Châtillon. Beide keren leidt ds. Weegink de diensten. „Die twee diensten zijn voor de gemeenten winst, en niet alleen wat de goede opbrengst van de collecte betreft. Ze vinden het ook prachtig om zo deel uit te maken van de wereldkerk. Die ervaring hebben ze in de dienst, zelfs bij de gedeelten die ik in het Nederlands spreek. Een vrouw zei tegen mij: „Ik heb uw taal niet verstaan, maar de gloed in uw betoog zei mij net zo veel.” In mijn prediking vertel ik over zonde en genade en stel ik Christus centraal. Dat is voor de vaste leden een bijzondere benadering, want zij zijn een meer ethisch-morele prediking gewend. Die ervaring van gemeenschap is er ook na de dienst, wanneer de gemeente nog een middagmaaltijd bereidt voor de gasten. Soms worden er e-mailadressen uitgewisseld en blijft het contact over en weer.”

In Sancerre zijn de Nederlandstalige diensten na zes jaar een begrip geworden. „De VVV maakt er melding van. Ook de buren van de kerk zijn eraan gewend. Ze vinden het wel interessant dat er allemaal van die zondags uitziende mensen voorbijkomen. Hoewel, de meeste vakantiegangers zijn ook wel weer op de vakantie gekleed. Ik noem het maar vrolijk orthodox.”

Grantola

In Grantola, een Italiaanse plaats aan het Lago Maggiore, zit de rooms-katholieke kerk ’s zomers vol met zo’n 500 tot 600 Nederlanders. Martin Kreijenbroek, bestuurslid van de Stichting Erediensten Luino en Omgeving: „We proberen met onze collecten wel dienstbaar te zijn aan de protestantse gemeenten in de buurt.”

De stichting onderhoudt goede contacten met de evangelisch-lutherse kerken in het nabijgelegen Varese en Caldana en met de waldenzengemeente in Luino. Het is echter onmogelijk voor deze kleine gemeenten om aan alle Nederlandse toeristen opvang te bieden. Daarom besloot de stichting onderdak te zoeken in de rooms-katholieke kerk in Grantola. „En zelfs daar zijn stoelen te weinig. Daarom hebben we 200 stoelen in beheer die we erbij zetten als er een dienst is.”

De kerk in Grantola houdt een halfuur na afloop van de Nederlandstalige dienst zelf een mis. „We moeten de kerkgangers aanmanen om niet te blijven plakken na de dienst. We willen de verhoudingen goed houden”, vertelt Kreijenbroek. „Overigens zijn we wel heel welkom. Elk jaar komt er een hoogwaardigheidsbekleder uit Milaan die een welkomstwoord uitspreekt en een dienst bijwoont. Hij vindt het heel bijzonder om zo veel protestanten te ontvangen in een rooms-katholieke kerk. Twee jaar geleden stelde hij voor om samen het Onze Vader uit te spreken, hij in het Latijn en wij in het Nederlands. Dat was echt een kippenvelmoment.”

Frutigen

Hij zet graag wat extra stoelen klaar voor de Nederlandse gasten, koster Sprunger van de Reformierte Kirchgemeinde in het Zwitserse Frutigen. Ze zijn het dan ook gewend, de leden van deze gemeente in Berner Oberland. Naast de Nederlandse diensten in de zomer organiseert de kerk ook diensten voor Franstaligen.

De gemeente in Frutigen telt zelf meestal zo’n zestig mensen op zondagmorgen. Als om halftwaalf de Nederlandse diensten beginnen, zijn er vaak zo’n honderd aanwezigen. Vanwege ruimtegebrek zijn de Nederlandstalige diensten die vroeger in Reichenbach werden gehouden naar het wat zuidelijker gelegen Frutigen gegaan.

In Frutigen zijn de Nederlanders wat Sprunger betreft hartelijk welkom. „We onderhouden graag contacten met de Nederlanders. In het dorp is hun komst ook geen enkel probleem. Er zijn parkeerplaatsen genoeg.”

De hervormde emeritus predikant ds. D. J. Budding, die deze zomer ook in Frutigen hoopt voor te gaan, spreekt van een goede band met de gemeente. „In Reichenbach voelden we ons minder op ons gemak door het commentaar van de omwonenden. Zij wilden dat we ramen en deuren sloten omdat ze last hadden van het zingen.” Krijgt Sprunger in Frutigen misschien soortgelijk commentaar van de buren? De koster begint hartelijk te lachen. „Dat is toch zeker geen probleem!”

Overzicht Nederlandstalige kerkdiensten: www.kerktijden.nl/kerkdienstenbuitenland.html

Verschil mag er zijn

Soms vallen er geestelijke banden tussen gelovigen uit verschillende landen. Soms is er echter ook sprake van misverstanden. Dat kan zorgen voor vervelende, maar ook voor leuke situaties.

H. de Mots uit Putten regelt al dertien jaar de Nederlandstalige diensten in Oostenrijk en Zwitserland. De ervaringen aan gene zijde zijn volgens hem overwegend positief. „De opbrengst van de collectes gaat vaak naar de plaatselijke gemeenten. Die kunnen het geld goed gebruiken. Vaak gaat het om kleine gemeenten die de lasten van een kerkgebouw met moeite kunnen dragen. Alleen al daarom zijn Nederlanders van harte welkom.”

In het Zwitserse Spies werden tot enkele jaren geleden ook Nederlandstalige diensten georganiseerd, maar daar had de koster moeite met de lengte van de diensten. De Mots: „Als een dominee vijf minuten te lang doorging, riep hij hem een halt toe. Hij wilde namelijk om kwart over elf thuis zijn voor het middageten.”

In Landeck in Oostenrijk staat de christelijke gereformeerde emeritus predikant ds. A. K. Wallet al vijf jaar elke zomer verschillende zondagen op de kansel. In de Evangelische Markuskirche zijn ’s morgens Duitstalige diensten. Daar komen vaak verschillende Nederlanders op af. „’s Zomers is de Duitstalige dienst om de week in een naburige plaats. Dat weten de Nederlanders niet altijd. Een keer hebben we toen de sleutel van de kerk gevraagd aan de dochter van de predikant, die thuis was. Toen heb ik gepreekt. Een andere keer hebben we een hagenpreek gehad van ds. Zonnenberg, in de tuin van de pastorie.”

Ds. Wallet ging ook wel voor in de rotskerk in Raron. Dat is een rooms-katholieke kerk. Gelukkig knijpt de kosteres een oogje dicht als de calvinistische Nederlanders komen. Ds. Wallet: „Voor 25 gulden sleepte ze het Mariabeeld voor de dienst weg. Toen we er echter een keer voor een doordeweekse bijeenkomst waren, stond het beeld er nog. „Het is geen Gottesdienst”, zei ze. Maar met die 25 gulden kreeg ik haar wel zo ver dat ze Maria weer opborg.”