In de praktijk in Ballum is de rust ’s middags nog niet ingetreden: dokter Jacques Jacobs (55) heeft zelfs voor een hand geen tijd. Een bewoonster met een complexe breuk moet nog „op de boot.” Daarmee wordt bedoeld: de snelle reddingsboot van de KNRM, die soms bijspringt om patiënten van Ameland naar de wal te brengen.

Het blijkt het laatste akke­fietje van de dag. Het spreekuur is voorbij en Jacobs kan naast partner Rianne ontspannen aan de keukentafel. Met lichtjes in zijn ogen vertelt hij over de dokterspraktijk die hij al twintig jaar op Ameland runt.

„Dat was niet de eerste keer vandaag”, zegt hij over de boot. Eerder al ging iemand met een maagbloeding naar het ziekenhuis in Dokkum. En dat gaat snel: in twintig minuten. Een stuk beter dan vroeger, zegt Jacobs. „Toen gingen acute hartpatiënten nog met de ge­wone veerboot, om hun spanning niet verder te verhogen. Maar die reis van destijds een uur of vier overleefden de meesten niet. Men wist toen al dat je als hartpatiënt beter niet op het eiland kon wonen.”

Jacobs’ komst naar Ameland was het gevolg van een ideetje, zegt hij. „Het plan was om eerst in het noorden als huisarts te beginnen en dan langzaam af te zakken naar Nijmegen, waar ik vandaan kom.” Zijn ogen lichten op: „Maar dat is niet gelukt.”

Dus is hij nu een echte eilanddokter. En dat wil wat zeggen: „Het betekent niet alleen dat je apotheekhoudend huisarts bent, maar je doet ook allerlei ingrepen. Ooglidcorrecties, sterilisaties, af en toe een besnijdenis.”

Ook een complexe polsbreuk wordt op het eiland gedaan, terwijl de chirurg in Dokkum meekijkt: de röntgenfoto’s worden in de praktijk zelf gemaakt en direct digitaal doorgestuurd. Kortom: „Het is hier huisartsenwerk pur sang.”

Verloskunde hoort daar natuurlijk ook bij; inmiddels is er zelfs een echoscopiepraktijk. Jacobs’ collega Lappenschaar 
onderzoekt daar de 35 eiland­vrouwen die jaarlijks in verwachting raken.

Alles is erop gericht om zo veel mogelijk op het eiland te doen. Dat is vooral bij zwangere vrouwen van belang, zegt Jacobs. Amelanders hechten immers erg aan bevallen op het eiland. „In de volksmond ben je geen echte eilander als je hier niet geboren bent. Dat is de regel: Je vader én je grootvader moeten hier geboren zijn.”

Bevallingen op het eiland leveren soms hectische taferelen op. Bij complicaties bijvoorbeeld. „Dan bel ik de SAR-helikopter in Leeuwarden. Die komt dan alvast naar Ameland, zodat de moeder bij moeilijkheden meteen naar het ziekenhuis kan.” Ook dat gaat snel: „Ons record is in twaalf minuten van huis naar ziekenhuis. Dat is sneller dan in een grote stad.”

Andere koek is het als een toerist ineens moet bevallen. „Dat doen we gewoon op het eiland”, zegt Jacobs. „We regelen dan de bruidssuite van een van de hotels, daar heb je lekker de ruimte. En de verzekering vergoedt het zo ruim dat je daar vaak nog een flink aantal dagen in vol pension kunt blijven.”

Twee dokterspraktijken op 3488 eilanders. Een makkie 
misschien? In de winter wel, zegt Jacobs. ’s Zomers explodeert dat aantal. „Dan zijn alle 35.000 toeristenbedden op het eiland bezet. En vergeet de dagjesmensen en de 4000 seizoensarbeiders niet. Op een drukke vakantiedag zijn hier zo’n 65.000 mensen. Dan doe je dienst voor een stad zo groot als Assen.”

Kan de dokter op dat moment zelf eigenlijk wel ziek worden? Handig is het niet, erkent hij. „Maar het is gelukkig nog nooit gebeurd. In vakantietijd zorgen we in de twee praktijken op Ameland voor zo’n drie dokters extra. Die moeten dan maar een stapje harder lopen.”

Vertrouwen de Amelanders hun dokter van de wal eigenlijk wel? Jacobs heeft niet te klagen. „Men is hier makkelijk in de omgang. Maar je moet wel de gewoontes kennen, en het ritme van de eilander. Als die om halfzes ’s middags nog belt, moet je goed opletten. Best kans dat de nood niet laag, maar juist erg hoog is, omdat hij rekent dat hij de laatste 
boot van halfzeven nog kan halen voor een tochtje naar het ziekenhuis. Zo’n telefoontje kan zomaar heel urgent blijken.”

Dit is het vierde artikel in een serie over bewoners van de Wadden­eilanden. 
 www.wadden.nl