Duizenden herdenken op Grebbeberg Rhenen
RHENEN – In aanwezigheid van prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven zijn bij de militaire begraafplaats op de Grebbeberg in Rhenen de gevallenen van de krijgsmacht sinds 1940 herdacht.
De zon schijnt onder de bomen door op de oranje, rode, witte en blauwe bloemen. Het militaire ereveld ligt er –zoals altijd– strak bij. Met de tulpen is het toch nog goed gekomen. Door het warme weer kwamen die vroeger dan 4 mei op. Dat was niet de bedoeling.
Duizenden mensen staan er deze avond weer op de Grebbeberg, op de plaats waar in de meidagen van 1940 vele doden vielen in de strijd tegen de Duitsers.
Om tien over zeven gaat de klok luiden. Verderop zet zich de stille tocht in beweging. Voorop prinses Margriet en haar man, de commissaris van de Koningin in de provincie Utrecht en de burgemeester van Rhenen. Gastheer van de avond is de plaatsvervangend commandant landstrijdkrachten, generaal-majoor M. de Kruif.
Als prinses Margriet en de „autoriteiten” hun plaats hebben ingenomen begint de plechtigheid. Gewijde muziek van het fanfarekorps Koninklijke Landmacht Bereden Wapens, geestelijke liederen van de Rhenense zangvereniging Eben Haëzer. Zij zingen over een Koninklijk kind door de Vader bemind.
Ds. luitenant-kolonel C. Smit haalt soldaat Wim Brummelhuis aan. De toen 21-jarige Brummelhuis kwam op 13 mei 1940 om het leven bij gevechten op de Grebbeberg, maar werd pas onlangs geïdentificeerd. Tot dan toe was hij een van de ”onbekende soldaten” van de Grebbeberg. Begin april kreeg hij zijn eigen graf met naam erop. Ds. Smit vertelt het bijzondere verhaal van Brummelhuis; als een voorbeeld voor nu. „Wij leven op een van bloed doordrenkte aarde.”
De legerpredikant heeft zijn overdenking helemaal geneutraliseerd. Een gemiste kans. Hij spreekt mooie woorden, maar geen Bijbels Woord erbij en ook geen Onze Vader aan het slot. Een breuk met een traditie.
Drie leerlingen van het Van Lodensteincollege dragen mooie gedichten voor. Een beschrijft dodenherdenking, een ander een doorbrekende zon in een straat waar een meisje geen ster meer draagt. Er is veel aandacht voor de poëtische woorden.
Taptoe infanterie blaast de trompettist. Stilte. Hoofden buigen, anderen kijken juist naar de blauwe lucht, militairen salueren.
Stilte, behalve in de natuur: de vogels zingen hun avondlied. Deze avond als een eresaluut?
Twee coupletten van het Wilhelmus volgen. Ook het zesde couplet klinkt mooi uit de duizenden monden. Gelukkig dat deze nationale psalm nog kan klinken op dit moment op deze plek.
Veel kransen krijgen vervolgens een plek voor de leeuwen en het kruis bij de entrée van het ereveld. Stramme knieën buigen om de kransen goed neer te leggen, Rhenens jongeren leggen bloemen, officiersverenigingen volgen.
Prinses Margriet en haar man leggen geen krans. Zij zijn inbegrepen bij de krans die koningin Beatrix en prins Willem-Alexander op de Dam in Amsterdam leggen.
Het vaandel marcheert af. Teken voor de opening van het defilé langs de graven. Generaal-majoor De Kruif leidt de prinses en haar man langs de lange rijen witte stenen.
Ook passeren zij enkele mannen in historisch uniform. Zij dragen uitrustingen uit 1939. Het is voor het eerst dat deze vrijwilligers optreden tijdens de Grebbebergherdenking.
Prinses Margriet staat enkele minuten stil bij het graf van soldaat Brummelhuis. Een mooi eerbetoon: aan hem en aan de aanwezige familie. Om mannen als deze Brummelhuis gaat het vanavond.