Dat zijn de twee belangrijkste wijzigingen die minister Kamp (VVD) en staatssecretaris Van der Knaap (CDA) van Defensie gaan doorvoeren in de top van de krijgsmacht.

De chef defensiestaf krijgt niet de functie van opperbevelhebber. Het opperbevelhebberschap blijft in handen van de regering, aldus Kamp.

De bevelhebbers van de drie krijgsmachtdelen zullen in een overgangsperiode van vier tot vijf jaar hun taken overdragen aan hun operationele commandanten of aan de centrale organisatie van Defensie.

Uiteindelijk krijgt de chef defensiestaf een directe lijn met de operationele commandanten van drie van de vier krijgsmachtdelen. Dat zijn de commandant zeemacht Nederland, de operationeel commandant Koninklijke Landmacht en de commandant tactische luchtmacht. De bevelhebber van de Koninklijke Marechaussee valt buiten de reorganisatie. Hij valt zowel onder Defensie als onder Justitie.

De maatregelen werden woensdag bekendgemaakt direct na de eerste vergadering van het nieuwe kabinet. Minister Kamp van Defensie noemde in een toelichting de bevelhebbers „onze beste mensen.” „Zij zijn de boegbeelden, die het overgangsproces gaan trekken. Ze kunnen en durven het aan en dat stellen we zeer op prijs.”

Een van de drie bevelhebbers wordt waarschijnlijk in de loop van volgend jaar de nieuwe chef defensiestaf, die bovendien meerdere plaatsvervangers krijgt. Grootste kanshebber is luitenant-generaal Berlijn, nu baas van de luchtmacht.

De militaire vakbond VBM/NOV twijfelt eraan of de afzonderlijke krijgsmachtonderdelen in de toekomst nog wel voldoende kunnen opkomen voor hun belangen. Ook de AFMP zet hier vraagtekens bij.

In de plannen gaat minister Kamp een stap verder dan de aanbevelingen van de commissie-Franssen, genoemd naar de commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, die vorig jaar bepleitte de bevelhebbers een deel van hun taak te ontnemen.

De maatregelen zijn onderdeel van een reeks ingrijpende reorganisaties bij Defensie. In april maakte staatssecretaris Van der Knaap al bekend dat het aantal mensen op de Haagse staven vervroegd drastisch wordt ingeperkt. Het gaat om 600 functies (10 procent van het totaal) die al voor het einde van dit jaar moeten verdwijnen. In totaal moeten er bij de staven 2000 functies verdwijnen.

Defensie moet de komende vier jaar 850 miljoen euro bezuinigen. Eerder was al duidelijk dat daarvoor 4800 functies moeten verdwijnen. Gedwongen ontslagen zijn daarbij waarschijnlijk onvermijdelijk. Er is al een personeelsstop voor burgerpersoneel. Militairen worden slechts mondjesmaat aangenomen.