Dinsdag bestond de Beurs van Beurlage aan het Damrak in Amsterdam honderd jaar. Een eeuw waarin regelmatig aan het historische gebouw is getrokken en gemorreld. „Het is een wonder dat het gebouw er nog staat”, zegt G. Bakker, al tien jaar directeur van het bedrijf Beurs van Berlage die het gebouw exploiteert en propageert. „Velen zagen het als een rotgebouw.”

Beurshandelaren vonden het gebouw waardeloos, decennia lang stond de Beurs van Berlage halfleeg en een paar keer lag het pand ten prooi aan wilde verbouwplannen. In de jaren vijftig leidden onderhoudsproblemen tot zulke grote gebreken, dat het gemeentebestuur in 1959 besloot het gebouw te slopen en er winkels en kantoren voor in de plaats te zetten.

Dankzij protesten mocht het gebouw blijven staan en kreeg het even later de monumentenstatus. Dat het er nu nog staat, is volgens Bakker te danken aan vele mensen die zich „anoniem en zonder enig perspectief” inzetten om het interieur te bewaren en te beschermen. Veel aan het gebouw is na de opening door koningin Wilhelmina op 27 mei 1903 nog steeds authentiek.

In het begin heette de Beurs van Berlage de Koopmansbeurs, bedoeld om onderdak te verschaffen aan de beurshandel. Al in 1912 vonden de handelaren het gebouw te klein en verhuisden ze naar het huidige beursgebouw op Beursplein 5. Tot 1998 huisde er nog wel de Agrarische Termijnmarkt, maar al in 1987 werd het gebouw gebruikt voor evenementen. Jaarlijks komen er nu 150.000 mensen om tentoonstellingen te bezoeken en concerten bij te wonen.

Als het aan directeur Bakker ligt, is dat laatste de functie die het gebouw ook in de toekomst moet gaan vervullen. Volgens hem kan kan de Beurs van Berlage bouwkundig nog lange tijd mee. „Er staan net nieuwe palen onder het gebouw, die houden het zeker nog honderd jaar.” De gemeente Amsterdam, die het monumentale pand bezit, is momenteel bezig met een grondige renovatie. De herstelwerkzaamheden moeten in mei 2004 klaar zijn.

Het honderdjarig bestaan van de Beurs van Berlage wordt bescheiden gevierd. Dinsdagavond is er een concert van het Nederlandse Kamerorkest en in de middag is er een feestelijke herdenking en een kranslegging bij het standbeeld van Berlage op het Amsterdamse Victorieplein. Geen groot publieksfeest, zoals de architect wellicht had gewild, maar wel een hulde aan de man die een bewogen gebouw heeft neergezet.