Mede hierdoor is de gemiddelde duur van het verblijf in een tbs-kliniek de afgelopen twintig jaar opgelopen van zes naar bijna tien jaar.

Dat blijkt uit een donderdag verschenen rapport van onderzoeksbureau WODC van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Tussen 1990 en 2009 is de duur van een verblijf in een tbs-kliniek geleidelijk aan langer geworden. Het aantal tbs’ers groeide van 450 naar 2100. Het percentage tbs’ers dat binnen zes jaar vrijkomt is gedaald van ruim 60 in 1981 naar bijna 19 in 2000.

De groei van het aantal tbs’ers en hun langduriger verblijf heeft tot capaciteitsproblemen en wachtlijsten geleid. Ook adviseren advocaten door de langere verblijfsduur hun cliënten niet mee te werken aan een psychisch onderzoek, om de kans te verkleinen dat een rechter tbs oplegt.

Dat er sinds 2000 steeds meer nadruk is komen te liggen op het inperken van risico’s voor de maatschappij is volgens het WODC een belangrijke reden voor de strengere beoordeling door klinieken. Politiek, behandelcentra, behandelaars en reclassering zijn bang geworden om risico’s te nemen.

Hierdoor zijn de procedures in tbs-klinieken veranderd. Er zijn meer protocollen voor het inschatten van en omgaan met risico’s, waardoor er meer nadruk op eventueel gevaar is komen te liggen. Er worden meer toetsen gedaan en steeds meer mensen bij de kliniek en bij het ministerie van Veiligheid en Justitie hebben iets te zeggen over een verlofaanvraag. Gevolg is dat patiënten langer in de kliniek moeten blijven.

Volgens het WODC-rapport komt in 56 tot 72 procent van de gevallen de inschatting van het risico niet overeen met het gedrag van een tbs’er. Het risico wordt dan onterecht te hoog ingeschat.

De precieze invloed van de vele beleidsveranderingen van de afgelopen twintig jaar heeft het WODC niet kunnen onderzoeken, omdat niet de tijd werd genomen om het effect ervan te bezien.