Dag 11: Onrust in Egypte
Vrijdag, de elfde dag van de onrust in Egypte, is door de oppositie gedoopt tot ‘Dag van Vertrek’. Na het vrijdagmiddaggebed worden opnieuw massademonstraties tegen president Mubarak verwacht in Caïro en andere plaatsen. Lees hier een overzicht van de ontwikkelingen van minuut tot minuut.
23:48 uur – BBC volgde vandaag verschillende media in de Arabische wereld. De Libische TV meldde vrijdag de arrestatie van zes buitenlanders op het Tahrir-plein. Volgens een Chinees persbureau waren drie van hen Amerikaanse burgers van Nederlandse oorsprong.
23:39 uur – Israël bezorgd over situatie Egypte, meldt de NOS.
23:27 uur – Radiocorrespondent Sander van Hoorn op Radio 1: „Het is nu kalm op het Tahrir-plein. Ook ‘s nachts zijn er steeds een paar duizend man aanwezig. Zaterdag wordt het waarschijnlijk een rustige dag: een paar duizend man op het centrale plein.”
23:08 uur – Als gevolg van de algemene chaos die in Egypte heerst, bereiken berichten uit de zuidelijke provincies slechts sporadisch de media. Zo werd pas donderdag bekend dat er in Sharona, een dorp in de Egyptische provincie Minya, een gruwelijk bloedbad heeft plaatsgevonden waarbij elf koptische christenen in koele bloede werden vermoord.
23:03 uur – Ondanks het middernachtelijk uur protesteren nog steeds tienduizenden mensen op straat tegen Mubarak, zo meldt de NOS.
23:00 uur – In Egypte is het middernacht. Vrijdag werd niet de ‘Dag van Vertrek’, zoals het door de oppositie werd genoemd.
22:54 uur – Cameraman Erick Feijten van de NOS is veilig geland op Schiphol, meldt hij op Twittter. Eerder op dag werd hij door de autoriteiten van Egypte opgepakt en op het vliegtuig gezet.
22:45 uur – De Egyptische journalist die overleed aan verwondingen die hij opliep tijdens botsingen in Caïro heet Ahmed Mohammed Mahmoed, aldus BBC. De 36-jarige Mahmoud nam vanaf het balkon van zijn huis nabij het Tahrir-plein foto’s van de rellen op straat toen hij vier dagen geleden werd „neergeschoten door een scherpschutter”, meldt de Egyptische staatskrant Al-Ahram.
22:02 uur – Obama zei dat „Mubarak moet luisteren” naar demonstranten die hem vragen onmiddelijk te vertrekken, aldus al-Jazeera.
21:37 uur – Obama: Egypte blijft een vriend van de Verenigde Staten. (Al Arabiya)
21:33 uur – Amerikaanse president Obama zei tijdens een persconferentie in Canada dat „de zaken in Egypte niet worden opgelost door geweld of onderdrukking”, aldus de BBC. „Het volk besluit zelf over zijn toekomst.”
21:31 uur – De avondklok in de Egyptische hoofdstad Caïro is versoepeld. Dat meldt de Egyptische staatstelevisie. De avondklok is nu van kracht van zeven uur ‘s avonds tot zes uur ‘s ochtends. Dat was van vijf uur ‘s middags tot zeven uur ‘s ochtends.
21:26 uur – De politieke crisis heeft de Egyptische economie al zeker 3,1 miljard dollar gekost. Dat stelt investeringsbank Credit Agricole vrijdag in een rapport. Credit Agricole berekende ook dat de crisis zeker 310 miljoen dollar per dag kost. Niet alleen de toeristensector lijdt onder de crisis, ook veel bedrijven, banken en de beurs hebben hun deuren moeten sluiten. De nieuwe regering, welke dan ook, zal te maken krijgen met een heel reeks economische problemen. „De economie vormt het hart van de problemen in Egypte”, zegt John Sfakianakis, econoom bij Banque Saudi Fransi-Credit Agricole Group, in het rapport. (AP)
21:18 uur – Persbureau AFP meldt dat premier Ahmed Shafiq in een statement heeft gezegd dat demonstranten niet met geweld zullen worden verdreven.
21:11 uur – De Egyptische president Hosni Mubarak heeft eind vorige maand een plaatsvervanger benoemd, Omar Suleiman. Deze vicepresident zou als een tussenpaus de taken van zijn omstreden chef tijdelijk over moeten nemen om het land naar een nieuw en democratischer bestel te leiden. Omar Suleiman als tussenpaus.
21:01 uur – GPD-journalist Harald Doornbos op Twitter: „Groeiende trend: Steeds meer journalisten om me heen besluiten morgen te vertrekken.”
20:44 uur – De Egyptische vicepresident Omar Suleiman overlegt zaterdag met een aantal vooraanstaande, onafhankelijke personen over de toestand in het land. Dit heeft een zegsman vrijdagavond gezegd. De ‘raad van wijze mannen’ zou zich vooral gaan buigen over de mogelijkheid dat Suleiman de taken van de president voorlopig waarneemt en president Hosni Mubarak feitelijk zijn macht afstaat maar formeel nog enige tijd aanblijft. (ANP/RTR)
20:42 uur – TV-zender Al Arabiya meldt dat een Egyptische journalist is overleden aan verwondingen die hij woensdag opliep tijdens de botsingen tussen demonstranten.
20:40 uur – De nieuwe vicepresident Omar Suleiman zei donderdag op de staatstelevisie dat zeker een miljoen toeristen het land heeft verlaten sinds de demonstraties op 25 januari begonnen. Volgens hem heeft de onrust de toeristenbranche al zeker één miljard dollar gekost.
20:39 uur – Meer dan 160 duizend buitenlanders hebben Egypte verlaten sinds het begin van de massaprotesten waarin het vertrek van de Egyptische president Hosni Mubarak wordt geëist. Dat heeft het Egyptische staatspersbureau Mena gezegd. Volgens medewerkers van de luchthaven van Caïro gaat het alleen om vertrekken per vliegtuig vanuit de hoofdstad. Buitenlanders die vanaf kleinere vliegvelden nabij toeristische trekpleisters rond de Rode Zee zijn vertrokken zijn daar niet bijgeteld.
20:32 uur – Als omwentelingen niet snel verlopen, verzanden ze. Ook volksopstanden hebben hun „houdbaarheidsdatum”, zegt drs. Leon Wecke van de Radboud Universiteit in Nijmegen zaterdag in het katern Accent van het Reformatorisch Dagblad. „Er zijn natuurlijk altijd mensen die wel maanden op een plein willen bivakkeren. Maar voor de grote massa komt er een omslagmoment. Vroeg of laat moeten er dus weer mensen terug naar de gewone wereld. Zo zakt het revolutionair elan vanzelf. Het omslagpunt ligt ergens bij een week of tien dagen. Als er binnen die tijd geen succes wordt geboekt, gaat de rek eruit.”
20:16 uur – De Egyptische oppositieleider Mohamed ElBaradei zou zich kandidaat kunnen stellen bij de komende presidentsverkiezingen, als het Egyptische volk daarom vraagt, aldus het NRC. Hij weerspreekt eerdere berichtgeving van een Oostenrijkse krant waarin hij in een interview zou hebben gezegd dat hij zich niet zou kandideren.
20:05 uur – De demonstranten geven de moed nog lang niet op. Ook voor zondag, dinsdag en vrijdag zijn grote demonstraties gepland.
19:55 uur – Het Tahrir-plein staat nog steeds vol met duizenden demonstranten die het vertrek van Mubarak eisen.
19:49 uur – Prof. Raphael Israeli: „De Moslimbroeders hebben volgens hem hun populariteit mede te danken aan het prachtige en efficiënte sociale stelsel, dat de mensen meer biedt dan wat de regering kan geven.”
19:47 uur – De reden van de onrust in de Arabische wereld is niet de werkloosheid, slechte economie of armoede, maar het gebrek aan rechtsgeldigheid van de regeringen in de ogen van het publiek. Dat zegt de islamoloog en Midden-Oostendeskundige prof. Raphael Israeli van de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem in het Reformatorisch Dagblad.
19:40 uur – Dit document is vrijdag verspreid op het Tahrir-plein in Caïro met daarin de eisen en opvattingen van demonstranten. Anglicaans priester Jos Strengholt schrijft erover op zijn weblog.
19:25 uur – De Egyptische premier Ahmed Shafiq verwacht niet dat president Hosni Mubarak zijn macht zal overdragen aan zijn plaatsvervanger, vicepresident Omar Suleiman. Hij zei dit vrijdag volgens de nieuwszender al-Arabiya. „We hebben de president nodig om staatsrechtelijke redenen”, aldus de premier. Er doen geruchten de ronde dat Mubarak onder druk van de betogingen en de Amerikaanse diplomatie overweegt zijn macht af te staan voor er presidentsverkiezingen komen. Die staan gepland voor september.
18:55 uur – Lees hier een overzicht van het ANP van de gebeurtenissen van vrijdag.
18:37 uur – Cameraman Eric Feijten van de NOS is veilig geland in Wenen, meldt hij op Twitter. Eerder vandaag werd hij opgepakt en op het vliegtuig gezet.
18:35 uur – ElBaradei wil geen president van Egypte worden. Dat zegt hij in een Oostenrijkse krant.
18:25 uur – Correspondent Sander van Hoorn op Radio 1: „Weinig mensen op het Tahrir-plein dachten echt dat Mubarak vandaag zou aftreden.” Veel mensen zijn al vertrokken van het plein, aldus Van Hoorn. „De harde kern is echter groter dan eerdere dagen.” Demonstranten noemen komende week ”Week van de volharding”. Van Hoorn: „Ze gaan ervan uit dat de protesten zullen aanhouden.”
18:06 uur – Irakezen hebben de volkswoede in Egypte aangegrepen om zelf hun ongenoegen te uiten over corruptie binnen de Iraakse veiligheidstroepen, de enorme werkloosheid en het tekort aan drinkwater en elektriciteit. In de hoofdstad Bagdad vonden vrijdag op diverse plekken protestacties plaats. (AP)
17:53 uur – Een verslaggever van Al Jazeera zegt dat demonstranten barricades hebben opgericht tussen henzelf en aanhangers van Mubarak.
17:41 uur – BBC-correspondent Frank Gardner: Voor de demonstranten is deze dag enigszins teleurstellend. Niet vanwege de aantallen demonstranten maar omdat Mubarak geen enkele bereidheid tot opstappen vertoont.
17:13 uur – De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) komt terug op een negatief reisadvies van donderdag. De beroepsvereniging raadde verslaggevers toen af om naar Egypte af te reizen. De NVJ wilde echter alleen waarschuwen dat de situatie voor journalisten ter plaatse erg gevaarlijk is, meldde NVJ-bestuurder Thomas Bruning vrijdag.
17:17 uur – CNN en Sky News melden schoten ten noorden van het Tahrir-plein.
16:20 uur – Volgens BBC-verslaggever Jim Muir op het Tahrir-plein zijn er in de verte schoten gehoord maar wordt er niet gereageerd in de massa op het plein.
16:16 uur – BBC-verslaggever Tim Willcox zegt schoten te horen in het centrum van Caïro.
16:03 uur – De Egyptische procureur-generaal heeft oud-minister van Handel Rachid Mohammed Rachid een reisverbod opgelegd en zijn banktegoeden bevroren. Dat heeft het staatspersbureau MENA gemeld. Rachid wordt beschuldigd van diefstal van publiek geld. Justitie onderzoekt die aantijgingen. Ook andere bewindslieden van de vorige week ontslagen regering mogen het land tot nader order niet verlaten en kunnen niet bij hun banktegoeden.
15. 55 uur – Mohammad Ibrahim Kamel, een prominente Egyptische zakenman die dichtbij president Mubarak staat, vertelt de BBC dat Mubarak niet van plan is zijn macht af te staan voordat zijn termijn erop zit en niet zal toegeven aan druk vanuit het buitenland.
15:50 uur – De Europese regeringsleiders roepen de autoriteiten in Egypte op tot politieke hervormingen die tegemoet komen aan de wensen van het volk. Het overgangsproces moet nu beginnen. Dat staat in een verklaring waarover de 27 EU-leiders het in Brussel eens zijn geworden. EU-buitenlandchef Catherine Ashton vertrekt binnenkort naar Egypte en Tunesië. Ze zal daar namens de EU hulp aanbieden bij het hervormingsproces.
15:20 uur – BBC-verslaggever Wyre Davies meldt dat de situatie in Alexandrië, de tweede stad van Egypte, veel gespannener is dan in Caïro. Daar zijn meer tanks en troepen op straat, hoewel niet op het plein waar de demonstranten zich verzamelen.
15:12 uur – Volgens BBC-verslaggever Jim Muir is de sfeer op het Tahrir-plein minder gespannen dan gisteren en zijn er zelfs families op het plein aanwezig. Maar het is niet zo feestelijk als eerder deze week – mensen zijn wantrouwiger.
14:31 uur – Veiligheidsfunctionarissen van de Palestijnse beweging Hamas brengen al enkele dagen voedsel naar Egyptische militairen die aan de grens van Egypte met de Gazastrook zijn gelegerd. Door de onrust in hun eigen land zijn de Egyptische militairen aan hun lot overgelaten. De Palestijnse bevolking van de Gazastrook is voor een groot deel afhankelijk van voedselleveranties door de Verenigde Naties. De rollen zijn nu omgedraaid.
14:05 uur – De regering van Egypte heeft het leger opdracht gegeven buitenlandse journalisten te beschermen tegen groepjes in burger die de afgelopen dagen de straten van de hoofdstad Caïro onveilig maakten, heeft een regeringswoordvoerder laten weten. De zegsman stelde dat premier Ahmed Shafiq in grote verlegenheid is gebracht door het geweld dat in de afgelopen dagen tegen buitenlandse journalisten is gebruikt.
14:01 uur – Cameraman Eric Feijten van de NOS is opnieuw aangehouden in Egypte en het land uitgezet, aldus een woordvoerder van de NOS. Feijten werd vrijdagochtend aangehouden bij een wegversperring vanwege de cameraspullen die hij bij zich had. Feijten beschikte volgens de NOS-woordvoerder niet over een journalistenvisum, wat de Egyptenaren volgens hem hebben aangegrepen als reden om Feijten het land uit te zetten.
13:47 uur – Al-Jazeera meldt dat het kantoor van de Arabische tak van de nieuwszender in Caïro is bestormd door onbekenden. Het kantoor zou kort en klein zijn geslagen.
13:40 uur – Ook in Alexandrië, de tweede stad van Egypte, zijn vrijdag duizenden mensen de straat op gegaan.
13:30 uur – Volgens de BBC is het Witte Huis in gesprek met Egyptische leidslieden over een ordelijke machtsoverdracht. In de media circuleren verschillende opties. Een daarvan zou inhouden dat Mubarak direct opstapt en de macht overdraagt aan een driekoppig bestuur. Het Witte Huis wil dit bevestigen noch ontkennen en stelt dat alle beslissingen genomen moeten worden door het Egyptische volk.
13:15 uur – GPD-correspondent Harald Doornbos meldt via Twitter dat hij is opgepakt en korte tijd is ondervraagd. „Opgepakt door politie in burger op honderd meter van hotel.” „Opnames op klein cameraatje moeten wissen. Paspoort afgepakt.” Doornbos is na een kwartier weer vrijgelaten.
13:05 uur – VN-mensenrechtenchef Navi Pillay wil een „transparant en onpartijdig” onderzoek naar het recente geweld in Egypte, meldt de BBC.
12:55 uur – Issam al Aryan, vooraanstaand figuur binnen de Moslimbroederschap, heeft tegenover de BBC verklaard dat zijn beweging uit is op een democratische staat, gebaseerd op islamitische principes. „Wij willen een parlementair systeem, met de vrijheid om partijen op te richten, persvrijheid en een onafhankelijk en eerlijk rechtssysteem.”
12:50 uur – Amr Moussa, leider van de Arabische Liga, zou zich volgens al-Jazeera ook onder de demonstranten bevinden.
12:32 uur – De Italiaanse premier Silvio Berlusconi deed tegenover persbureau Reuters een opmerkelijke uitspraak: „Ik hoop dat er een overgang komt naar een democratischer systeem, zónder breuk met president Mubarak. Mubarak wordt door het westen, met name door de Verenigde Staten, als een wijs man beschouwd.”
12:02 uur – NOS-correspondent Mustapha Oukbih spreekt op Twitter over de mogelijk grootste anti-Mubarakbetoging ooit.
12:00 uur – Journalisten en buitenlanders worden opgejaagd, gemolesteerd en camera’s worden uit de handen gerukt en kapotgemaakt, schrijft RD-correspondent Jielis van Baalen. Volgens hem is de campagne onderdeel van de intimidatie- en falsificatiemethoden van het regime.
11:45 uur – Het vrijdaggebed loopt ten einde. Tienduizenden antiregeringsdemonstranten roepen „Hij moet weg! Hij moet weg!”
11:25 uur – Duizenden demonstranten luisteren op het Tahrirplein naar een toespraak van geestelijke Sheikh Yusuf al-Qaradawi. Hij roept president Mubarak op nog voor het vrijdaggebed af te treden en Egypte te verlaten, meldt Reuters.
11:22 uur – Nu Mubarak waarschijnlijk niet wordt opgevolgd door zijn zoon Gamal, rijzen de speculaties over wie zijn opvolger wordt. Wie zijn de meest genoemde personen?
11:05 uur – De golf aan opstanden in de Arabische wereld is een teken van een „islamitische bewustwording” geïnspireerd op de Iraanse revolutie die in 1979 plaatsvond. Dat heeft de Iraanse Opperste Leider Ali Khamenei vrijdag gezegd tijdens het vrijdaggebed. Khamenei zei dat de Verenigde Staten een „onherstelbare nederlaag” lijden als de opstanden in het Midden-Oosten succesvol blijken. Iraanse topfunctionarissen steunen de opstand in Egypte en hebben aartsvijand Amerika gewaarschuwd zich niet te mengen in de revolte van het volk. (ANP)
11:03 uur – EU-buitenlandchef Catherine Ashton is van plan Egypte en Tunesië te bezoeken om met alle betrokken partijen daar te praten. Dat valt af te leiden uit de nog vertrouwelijke concept-conclusies van de EU-top die vrijdag in Brussel plaatsvindt. Daarin staat dat de EU-leiders het plan van Ashton verwelkomen. (ANP)
10:50 uur – Volgens de BBC zijn er geen pro-Mubarakdemonstranten te bespeuren in de omgeving van het Tahrirplein.
10.45 uur – De Egyptische minister van Defensie, Mohammed Hussein Tantawi, en enkele legergeneraals hebben vrijdagochtend het centrale Tahrirplein in Caïro bezocht. Dat meldde de Egyptische staatstelevisie. Betogers zeggen dat Tantawi met het leger in gesprek is.
10.45 uur – De BBC toont een fraaie overzichtsfoto van het Tahrirplein en omgeving, waar woendag en donderdag massale confrontaties plaatsvonden tussen voor- en tegenstanders van president Mubarak.
10.43 uur – Het Moslimbroederschap, de grootste oppositiepartij in Egypte, heeft niet de ambitie een kandidaat voor het presidentschap naar voren te schuiven. Mohammed al-Beltagi , een voormalig parlementslid voor de moslimbroeders, zei dat vrijdag tegen de Arabische nieuwszender al-Jazeera.
10.40 uur – Cameraman Eric Feijten van de NOS is vrijdagochtend opnieuw aangehouden in Egypte. Dit heeft een woordvoerder van de NOS gezegd. Feijten is aangehouden bij een wegversperring vanwege de cameraspullen die hij bij zich had. Donderdag werd Feijten ook opgepakt nadat hij hij rond twee uur ‘s nachts op het vliegveld van Caïro was geland. Hij werd om kwart over acht donderdagavond vrijgelaten. (ANP)
Ochtend – Het Tahrirplein in Caïro is voor de elfde achtereenvolgende dag volgestroomd met demonstranten. Zij eisen het vertrek van president Mubarak. Ooggetuigen en nieuwszenders als al-Jazeera melden vele duizenden aanwezigen. Militairen hebben het plein omsingeld met tanks en pantservoertuigen. Soldaten controleren op de toegangswegen naar het plein de identiteit van mensen die daar willen betogen. Behalve verkeerspolitie is er geen agent op straat te zien, aldus ooggetuigen. De sfeer wordt als ‘gemoedelijk’ beschreven.