Vreedzaam massaprotest in Egypte
CAIRO/BRUSSEL (ANP/AFP/RTR) – Honderdduizenden Egyptenaren zijn vrijdag de straat op gegaan om het vertrek van president Hosni Mubarak te eisen. De 27 EU-leiders riepen de Egyptische autoriteiten ondertussen op om nu te beginnen met een overgangsproces dat moet leiden tot politieke hervormingen. De Verenigde Staten zouden praten met Egyptische functionarissen over een plan waarin Mubarak onmiddellijk opstapt en de macht overdraagt aan een overgangsregering.
Na het vrijdaggebed stroomden zo’n 200.000 mensen naar het Tahrirplein in hartje Caïro dat al dagen het toneel is van massaal protest tegen het Mubarakbewind. Deze keer verliep de betoging vreedzaam omdat pro-Mubarakaanhangers, die de afgelopen dagen voor bloedige botsingen hadden gezorgd, in de zijstraten bleven. Het leger had extra militairen ingezet om het plein af te schermen. De sfeer op het plein was dan ook in tegenstelling tot voorgaande dagen ontspannen. Er werden slogans geroepen en met vlaggen gezwaaid. Ook in de kustplaats Alexandrië en andere steden gingen vrijdag vele duizenden mensen de straat op om het aftreden van Mubarak te eisen.
Het leger heeft van de regering de opdracht gekregen buitenlandse journalisten te beschermen tegen groepjes burgers die de afgelopen dagen de straten van de hoofdstad onveilig maakten. Premier Ahmed Shafiq was volgens een zegsman in grote verlegenheid gebracht door het geweld dat tegen buitenlandse journalisten is gebruikt. Woensdag en donderdag werden tal van buitenlandse journalisten en mensenrechtenorganisaties het slachtoffer van gewelddadige aanhangers van Mubarak. Onder de mishandelde journalisten zijn enkele Nederlanders.
De regeringsleiders van de EU hebben de Egyptische autoriteiten vrijdag opgeroepen tot politieke hervormingen die tegemoet komen aan de wensen van het volk. Het overgangsproces moet nu beginnen, aldus een verklaring waarover de 27 EU-leiders het in Brussel eens zijn geworden. EU-buitenlandchef Catherine Ashton vertrekt binnenkort naar Egypte en Tunesië. Ze zal daar namens de EU hulp aanbieden bij het hervormingsproces. Die kan onder meer bestaan uit bijstand bij het versterken van de democratie of het helpen bij het voorbereiden van democratische verkiezingen.
In de verklaring staat dat EU-leiders „met grote bezorgdheid” de ontwikkelingen in Egypte volgen. Het gebruik van geweld en het aanmoedigen daarvan worden ten strengste veroordeeld. Ook wijzen ze elke poging om journalisten en mensenrechtenactivisten het werk onmogelijk te maken als onacceptabel af. In de verklaring van de EU-leiders wordt de naam van Mubarak niet genoemd.
Volgens de krant The New York Times praten de VS met Egyptische functionarissen over een plan waarin Mubarak direct opstapt en de macht overdraagt aan een overgangsregering. De huidige vicepresident van Egypte, Omar Suleiman, zou de interim-regering moeten leiden. Belangrijk onderdeel van het plan is dat het leger van Egypte de nieuwe regering steunt. Suleiman is voormalig chef van de inlichtingendiensten en een vertrouweling van Mubarak.