De burgerlijke stand zet het huwelijk om in een geregistreerd partnerschap, de partners sluiten een scheidingsovereenkomst en de flitsscheiding is een feit. „Zo’n scheiding zit vol risico’s”, zegt familierechtadvocaat mr. J. W. A. van Dommelen.

Het aantal flitsscheidingen in 2002 is verviervoudigd ten opzichte van het jaar ervoor, zo werd maandag bekend. Zo’n 4000 echtparen beëindigden zo hun huwelijk, 34.000 deden dat op de traditionele manier.

Van Dommelen, werkzaam bij advocatenkantoor Bouwman en Van Dommelen in Utrecht, vermoedt dat veel ’flitsers’ jonge echtparen met huwelijkse voorwaarden en zonder kinderen zijn. Die paren willen een snelle en emotieloze beëindiging van hun huwelijk via advocaten die op internet een flitsscheiding aanbieden tegen voor het oog concurrerende tarieven of bij de notaris, als ze daar toch al zitten voor de boedelscheiding. „Daarom verwacht ik geen sterke stijging meer van het aantal flitsers.”

Reguliere familierechtadvocaten zijn zeer terughoudend in het uitvoeren van flitsscheidingen. „Negen van de tien mensen die bij ons om een flitsscheiding vragen, gaan de deur uit met ons negatieve verhaal over deze vorm, en geven de voorkeur aan een reguliere echtscheiding.”

Het snelle, ondoordachte karakter van de flitsscheiding is een van Van Dommelens kritiekpunten. „Er komt heel wat bij een echtscheiding kijken. Het is van groot belang goede afspraken te maken over hoe man en vrouw in de toekomst met de kinderen zullen omgaan. In hun kinderen hebben zij nog een gezamenlijke toekomst. Dat geldt in de relaties en zakelijk: hoe is de omgangsregeling, hoeveel alimentatie wordt er betaald, wie gaat de studie betalen? In het regelen van dit soort zaken moet je tijd steken.”

Doel van dit intensieve traject is de schade van een echtscheiding te beperken. „Zakelijk is kapitaalvernietiging te voorkomen. Zo kunnen de partners afspreken dat bijvoorbeeld de vrouw in het huis blijft wonen, ook al kan zij zich dat niet veroorloven, totdat de kinderen de deur uit zijn. Daardoor hoeft het huis niet te worden verkocht. Verder kunnen er fiscaal gunstiger regelingen worden getroffen, ook ten aanzien van het betalen van de alimentatie.”

De partners kunnen met een reguliere echtscheiding ook op het relationele vlak de schade beperken. „Zij kunnen afspraken maken over de omgangsvormen of kiezen voor co-ouderschap. Ons kantoor heeft veel cliënten uit christelijke kring. Vaak gaat hier een relatiebreuk samen met een geloofsbreuk. Daarom moeten goede afspraken worden gemaakt over de schoolkeuze voor de kinderen en de besteding van hun weekend. Het is niet verstandig om een heel ander patroon aan te houden dan dat doordeweeks bij de ex-echtgenoot wordt gehanteerd.”

Bij een flitsscheiding komen al deze mogelijkheden niet aan de orde, eenvoudigweg omdat de tijd ervoor ontbreekt. „Dat kan ook niet voor dat geld. Ik schat dat die internetaanbieders 500 à 1000 euro vragen voor een flitsscheiding. Aanbiedingen voor een reguliere scheiding op internet zijn bijvoorbeeld 800 of 895 euro. Voor zo’n prijs kun je er niet veel tijd in steken. Onze bemiddeling lijkt duurder, maar is daar niet mee te vergelijken: het zijn appels en peren.”

Van Dommelens kantoor komt voor een eenvoudige echtscheiding op zo’n 1000 euro uit. Als er een eigen bedrijf in het spel is of als er veel problemen zijn, zijn meer gesprekken nodig, en wordt het duurder. „Uiteindelijk kan zo’n flitsscheiding veel duurder uitkomen. De partners sluiten namelijk een overeenkomst zonder juridische basis. Met al die niet-besproken mogelijke brandhaarden moeten ze bij elk conflict toch naar de rechter.”

De Utrechtse familierechtadvocaat heeft daarom een sterke voorkeur voor bemiddeling bij echtscheiding, ook wel mediation genoemd. „Wij sluiten dan een juridisch convenant, waarin onder andere ook is opgenomen dat de ex-partners bij conflicten niet meteen naar de rechter gaan, maar teruggaan naar de bemiddelaar, de advocaat. Dat is een nuttig eiland van overleg. Bemiddeling is hét alternatief voor flitsscheiding.”

Een ander alternatief is scheiding tussen tafel en bed. „Hierbij wordt het huwelijk zakelijk teniet gedaan. De echtgenoten gaan feitelijk en juridisch helemaal uit elkaar, maar de huwelijksband blijft in stand. Deze vorm komt vaak voor bij mensen die vanuit hun geloofsovertuiging geen echtscheiding willen of bij mensen die hopen dat verzoening in de toekomst nog mogelijk is. Bij ons kantoor, met jaarlijks 100 à 200 echtscheidingen, komt scheiding tussen tafel en bed tien à twintig keer per jaar voor. Deze mogelijkheid kom je echter bij die schnabbelaars op internet niet tegen.”

Christelijke echtparen kunnen na zeven, acht jaar huwelijk in de gevarenzone komen, leert Van Dommelens ervaring. „De geloofsovertuiging of een derde in het spel geven vaak de problemen, maar ook zonder derde kan men soms niet meer met elkaar verder.”

Heeft u als christen geen problemen om te helpen met het beëindigen van huwelijken?

„Ik zit nu vijftien jaar in dit vak en gaandeweg ben ik enthousiast over mijn werk geworden. De scheiding is vaak op alle fronten al een feit. Ik probeer dan de schadelijke effecten ervan te beperken. Het is de keuze tussen 100 procent of 50 procent ellende. Zeker als er kinderen in het spel zijn, is dat belangrijk.

Bovendien is in een echtscheiding de vrouw vaak de zwakkere partij. De man heeft op internet al informatie opgedaan, berekeningen gemaakt. Dan is het mooi om evenwicht in deze situatie te brengen en goede afspraken te maken.”