Palestijnen misten kans al in 2000
JERUZALEM/RAMALLAH – Israël heeft een historische mogelijkheid op een akkoord met de Palestijnen laten lopen. Althans, zo heet het in de eerste analyses van de onthullingen van WikiLeaks over het slepende vredesproces in het Midden-Oosten. De vraag is echter wie de échte kans heeft gemist.
Het lijkt bijna te mooi om waar te zijn. Volgens uitgelekte documenten van klokkenluiderssite WikiLeaks zouden Palestijnse onderhandelaars in 2008 aan Israël hebben voorgesteld vrijwel geheel Jeruzalem op te geven en het uiterst omstreden recht op terugkeer van Palestijnse vluchtelingen te beperken tot maximaal 100.000 mensen. Ook zou de Palestijnse Autoriteit bereid zijn geweest Israël als Joodse staat te erkennen.
Daarmee zouden de Palestijnen tegen decennialang gehuldig- de standpunten zijn ingegaan. Oost-Jeruzalem gold voor hen sinds jaar en dag als de gedoodverfde hoofdstad van een toekomstige Palestijnse staat. En de terugkeer van honderdduizenden Palestijnse vluchtelingen binnen de grenzen van de staat Israël was steevast een breekpunt in de onderhandelingen over een definitieve oplossing van het conflict.
Israël wordt nu alom –overigens hoeft dat niet al te veel verbazing te wekken– als de grote dwarsligger afgeschilderd. De Joodse staat zou het wanhopige aanbod van de Palestijnse Autoriteit beleefd maar beslist hebben afgewezen, omdat het „niet aan de Israëlische eisen tegemoetkwam.”
Die conclusie gaat aan een aantal feiten voorbij. Om te beginnen bood de toenmalige Israëlische premier Ehud Barak de Palestijnen al in 2000 (!) vrijwel de gehele Westelijke Jordaanoever aan als grondgebied voor een Palestijnse staat. Ook was Barak destijds bereid te praten over de status van Jeruzalem en het recht op terugkeer van vluchtelingen. De Palestijnse leider Yasser Arafat was toen echter klaarblijkelijk niet in voor dit vergaande compromis. De zoveelste gemiste kans sinds het delingsplan voor Palestina dat de Verenigde Naties in 1947 aannamen liep uiteindelijk uit op het ontketenen van de Tweede Intifada.
Ook wordt over de status van Joodse steden als Ariël en Ma’ale Adumim –plaatsen met tienduizenden inwoners op de Westelijke Jordaanoever– in de WikiLeaksonthullingen met geen woord gerept.
Het merkwaardige is dat de Palestijnse toponderhandelaar Saeb Erekat de gelekte documenten vanmorgen als een „stel leugens” betitelde. Alsof de Palestijnen er belang bij hebben een genereus aanbod voor vrede achteraf te ontkennen.
Dat kan twee dingen betekenen. Of de Palestijnse elite heeft het contact met de achterban verloren en kan nieuwe inzichten in het vredesproces niet aan de bevolking uitleggen. Of de uitgelekte berichten van WikiLeaks zijn inderdaad niet waar. Dat laatste valt overigens zeer te betwijfelen.