Het museum heeft een paar jaar gewerkt aan de vernieuwde afdeling, met geld van onder meer de overheid en enkele fondsen. Het Rijksmuseum van Oudheden is de enige plaats in Nederland met een totaaloverzicht van de geschiedenis van de Lage Landen, zei conservator Luc Amkreutz woensdag. „Onze ambitie is een nationaal centrum te zijn voor de presentatie van de Nederlandse archeologie.”

In de nieuwe permanente opstelling liggen de objecten niet langer statisch in vitrines naast elkaar, maar ligt de nadruk op de vindplaatsen. „Bezoekers gaan als het ware naar de plek waar mensen leefden, woonden, werkten en waar ze rituelen uitvoerden”, zegt Amkreutz. Zo is een haard opgesteld die 11.650 jaar geleden voor het laatst brandde. „Om deze haard zaten mensen die verhalen vertelden. Het laat iets van de geborgenheid zien. We hopen dát verhaal over te brengen, in plaats van dat mensen enkel een bak met stenen zien.”

Uit de steentijd stamt ook het skelet van een hond. Het museum toont het complete graf waarin te zien is hoe waardig het dier was begraven. „Het geeft aan hoe belangrijk honden waren voor de jacht”, aldus Amkreutz. Uit de vroege middeleeuwen toont het museum een grote hoeveelheid voorwerpen die zijn opgegraven uit het grafveld van Rhenen (daterend uit de 4e tot de 8e eeuw). Met 1100 graven was het destijds een van de grootste van Europa.

Voor het eerst is een schip uit de vijftiende eeuw te zien, dat werd opgegraven bij Hellendoorn. Het vaartuig lag in platte planken opgeborgen in het depot. Het hout moest voor de opstelling opnieuw worden geborgen. Ook toont het museum al een van de 69 paarden die vorig jaar werden gevonden in een zeventiende eeuws massagraf in het Limburgse Borgharen. Een exemplaar is alvast gewassen, de rest moet nog worden geconserveerd.